Z.Dersim
(şimdiye kadar 148 posta) | |
Sayırê Sayıra
Mobetkar:Sılo Qız
Hüseyin AYRILMAZ & Cemal TAŞ
Kırmanciye de qulo ke Sılê Qıci ra bêxeber bo, o qul çino. Kam ke yi ra nejdiyo mutqal yi nas keno, seda vengê Sılê Qıci gosê yi keşi ro şiya. Yiê ke cıra düriê ki eke çımê xo nêgıne cı ki, mutqal namê yi heşiyêpê.
Dina u alem zano ke Sılo Qıc sayıro de pilo, naê sero qesa vaatenê rê luzım çino. Belka serê herdê Dewreşi de dügela de bine de ki nia mordemo ke 95 serranê xode lawıka vaco, endi nêmendo.
Çıqa ke Kırmanciye de her kes Sayır Sılêmani nas keno, gereko mara ber qomê dina ni sayırê maê pili nas kêre. Na sevet ra heqa yide nustey bêre meydan, arşiva küye ke, wendoği, nustoği ki bızanê, bımusê nas kêre. Qesa zediye rê luzım çino, ma şime Ap Sılêman dewa Mılo de di. Ma tey qesey kerd. Bado ki dowat kerd ard Estemol. Heştê marê bi meyman, ita de ki made mobet kerd. Qosê Sayır Sılêmani endi bibi gıran, ma berd xestexan, cırê alet guret. Mamekiye de ki cırê dıdani vıraşti ke hem ret werd boro, hem nuğdê ke fek ra vecinê rınd alacağ bê. Na kare; ma pheştia omeda ra kerde. Emeğê kami ke verdo ra, mı cırê mınetdarime, wes u war bê, berx u dar bê.
Ma be xêrdi apo Sılêman.. marê ho name ke..
Sar vano, Sılo Qıco
Halbuke, aqıl ra dengızo
Taê vanê Mılızo
Thamare ra xaso, Khuresızo
Zerno İngilizo
Namê mı Sılo Çağmax pıranê.. mı rocê hawta u dı kiloy kerd ho phoşti berd çê. Jüê de Khuresıci mırê vake:
“To zaf cesura, naê ra tepia namê to Sılo Çaxmax bo.”
To kot de ama dina.
Ez Mılo de amo dina. Namê piyê mı ki Sılêman biyo, Sıleman lacê Heseni biyo. Naê maa mı Saxanıma, çêna Usenê İbrahimia, İbrahim lacê Usenê Ana İsme biyo. Cısnê Khuresune, wayırê kıremete biye.. yino tüyê xerrepiyai bile kerdê wes. Tü çıge yanê... mordemo ke khul tey veciyo, mordemo ke alacuğe veciya têde kerdê wes.
Kemane koti ra kot to dest.
S.Qıc:Kemane verde ra, khalıkê mı cınıto, piyê mı cınıtêne, ez ki yinu ra mıso. Dêka dêka ma pina, Usar ke ame, asma marte 21ine de ke dar u ber sızdê hardi bi, sona çita ho erzena dare ser, cıra mırod wazena, vana: Mırodê mı uwo ke, az u azê mı sayır bo. Mırodê ho yeno hurendi, piyê mı, apê mı yi têde benê sair. Piyê mı, lazê apê mı şuwari vatêne, dina vêsnêne.
To ke dest fit kemane, çend serre biya?
Ez hona domon biyo, piyê mı ez berdune veyvo ro fetelnêne. Hona phonc-ses serro de biyo, mı dest fit cı, yowas yowas cınıt. Piyê mı rêw merd, ez hona des serru de nêbiyo ez berdu veyvo, mı veyvo de cınıt. A taw dawule-mawule çine biye, veyvey ma eve kemane cınıtene, ebe lawıki vatene citi viyarnêne ra. Ez berdêne veyvo, mıleti zof hêwes kerdêne gos nêne ra mı ser, mı ki cınıtêne, vatêne.. têw.. verva mıleti şiyêne.. cıgo to heni vana... Vengê mıno verên biyêne, sıma bıdiyêne, kokımine xıraviniya piyê mı. Mı ke “Güliye” vatêne, mılet veciyênê hermunê zubini ser. Mı neqesnêne vatêne,Têwww..
To ’38 de se kerd.. tertele yeno to viri?
Hew.. ma çaê nêro mı viri.. mılet qırr kerd. 38 ame, ordi eme.. mı hermeta hoa rametiye a taw remıte. Mı leçegi esti sere ke pırd ro bıvışni bover, esker zofo, nia vêreno têver ra. A feqıra mı ki nia tersa ra tıkena, êndi sêwe biya lete. Jü eskeri mıra pers kerd, vake:
“Na kama, to naê ita ro bena koti?”
Sukuri onbaşi bi, yi ez nas kerdêne. Mı yi eskeri re vat:
“To so veng de Sukuri onbaşi, bêro!”
O cenderme şi, Sukri onbaşi veciya ame. Cığara pistetêra dê ve mı, mı horê sımıte. Ez şiyo lewê Qoçoğli , Qoçoğli ifadê mı guret. Uza jüo de zaza bi, Qoçoğli veng da yi zazay, zaza ame. O zaza Palo ra bi, namê ho Mursa bi, eskeri hode ard bi, tenzbaneci bi, ma jüan nêzanêne, yi Mursay marê tenzbanecine kerdêne. Qoçoğli mara pers kerd, mara ifade guret, bado Qoçoğli Musaê Zazay rê vat:
“Na hermete bere çê sıma de hêwn fiye, sodır ra sıpede ra heta bonanê çê Ali Babay têy so, raviyarne horê sêre.”
Ma a sewe çê Mursay de mendime, bi sodır, Mursaê yine ma viyarneyme ra ma şime çê.
Rocê; eskero ez fita ho ver berda Mamekiye. Dewıconê ma qumandari re vato ke; ‘Dewa Mılo dewrê vereni de yê ma Mılo biye, Alu zor kerdo, mara gureta. Nıka ki dewrê hukmatiyo, ma dewa ho peyiser wazeme.” Alu ra ki jüye marê gerre kerdo ke, ni mordemeki eskeri qırr kenê.’ Ez berdo qereqol, eskero kerd ke mı bıkısê. Ovacoğe ra Sukıri Çavus bi, jüo de zımel xisto bezne bari.. to hewesê cı mandêne.. yi ez nas kerda, nêverda. Cendermu ez berdo gırêdo dare ra ke mı bıkısê, O Sukuri ame, vat:
“Ney raverdê, Qocoğli kamo, Qocoğli se ni mordemi dano kıstene, no mordemê mına. No sayıro, kemane cıneno.”
Roca Haqi mı kemana guretene cınıtene, yino ki reqoşi kerdêne.. çefê ho dêne ardene, êndi tersanê qumandani ra keşi mırê thoa nêvatêne.. Ez berdenê Oziz Avdel , berdêne Jêle, ca ve ca, elaiye ve elaiye fetelnêne. Mı Tırkki, Khurmancki lawıki vatêne, kerdêne tıra kemane cınıtêne, eskeri kotêne reqıs.. en jede Yinanê ke kırdaski zanıtêne, na hetê Meletiye ra, zu ki Zazaunê Paloy mıra haz kerdêne, mı sero mırêne.
Rocê cendermê mırê heqeret kerd, vat ‘non tora to geber kena, ez vezna ra ke mırodo’. Yüz başi ama perna ser, vat ‘no mordemê elay qumandariyo, nıka ke pêheşiyo, na.. moa to..’ Yaaa.. a non u sola pi u khalıkê sıma bo.. Ez saa kemani ra xeleşia.. heni nêbiyenê ez ki kıstêne..
’38 ra tepia hukmati ra keşi to pers kerda?
Teğbin de serra 41 bi. Mordemi mı dıma rusnay bi Dewa Mılo, amey ez berdo Mamekiye.. Ez berdo ke mıra ber taê mordemê maê bini ardê dayra hukmati.. Qaymaqami wesêno ke çıqa sayıri ke estê bêre. Ez ki berdo. Marê vatke ‘lawıku vacê, kemane bıcınê, themur ke kam zono o ki thamur bıcıno. Weliyê Uşeni İmami bi, ez biyo, Aziz bi, lacê Usê Mıstê Pusqıli bi, Useni kemane cınıtêne, kemanê mı sıkıtayi bi, sazi ardi, kemaney ardi ma cınıti. Kemanê destê Useni wanıtêne, kemanê mı gevseg bi. Sılıcu ra Usenê Qıri bi, beho Heyderıc bi, thamurê dest de bi, thamurê ho derg bi. Sorpiyan ra Dawulci Sadıq ki ame bi. Sadıqi vat:
“Usen ala thamurê ho bıde ez defê bıcıni.”
Sadıqi o themur guret da hard ro sıkıt. Arde jü lengeriye ma verdê nê ve ro, sero zê khoviki heni hira çiyê bi, ma vat a cêre, nia zê ni pikapanê verêna, banti kerdi pırr.. ama se? Tam sew u roce ma tek tek vati yine kerdi pır, sıpede ra vati hata son, yinu berdi Anqara. Mı lawıkê ho têde Kırmancki vati, tek jüye Kırdaski vate.. a ki “Babuke” biye. Ne veng vecia, ne ki vaz.. bado a ‘Babuke’ banto vati bi.. veciye..
To ke şuware imis kerde, heni desınde se bese kena. İsan ke gos nano to ser, inam nêkeno, say ke to phıstınê hora vecena.. To ke jü mordemi sero şüware imis kerde raver se kena?
Sêke pi-piyê mı... zerrê na qafa mıde, bınê porê mıdi tam hirêsey lawıke esta, têde mı viri dêre. Jü ke ama lewê mı mırê vano ‘mırê şüware yimis ke’. Mı cêno beno çê ho, mı keno meyman. Ez ki raver cıra hurdi hurdi pers ken, van ‘namê rameti çıgo.. eve qersuna dısmeni merdo ya ebe qafıla de çetıne merdo? Koti de merdo, namê cao ke mardo namê uzay.. mırado verde ro, ya zeweciayiyo.. namê ceniye, namê pi u maê, namê wa u bıray.. eke estê namê domono, êndi seveta çıgi ke gıno cı, ya ki ebe qeza wa şiyo.. ez têdine pers ken, mı ke rınd bıngışiye gurete, kemanê ho cên, êndi sero van, sero imis ken.. heâ ez qedaê cani.. ma nia beno daaa..
Ez ke koti ra son, boyna fekê hode lawıko van. Pesewe ki boyna hewnê hode, kemane cınen, vêyvo deru, mordemo fin reqıs.. ez 95 serru deru, hama mı coru çiyê nêest zerrê ho.. merex rınd niyo... Ez defê zeweciyo.. yiyê ke amê beho çê mıde niştê ro yinu mevaze... Hama ison jüa cênce de bızeweciyo ke, cênz bımano.. cênce bıce ke to cenc verdo...
Peki, to qomê mara rajiya, thoa keşi zerrê to dazna.. to ke jü mordemi rê şüware imis kerde, heqa to danê?
Name nêvana, hama zamanê de mordemê Alaman ra ame, hal u waxtê ho ki rındo.. Mı dıma elçi rusno, elçi ama çê ma, vake ‘Sılêman hal u mekat nia.. mordem vano bêro cırê dowata’. Ma uştime ra şime, raa dı rocana, eve lıngo şime.. neyse ma ve xêrdi, xêr ve sılamet.. ma perşi-merji kerdi, hal u demê zubini pers kerd, dıma non marê di, ma nonê ho ki werd, qeso dıma mırê vake ‘bıraê mı sero lawıkê vace, jü ki mırê bantê pırke’. Mı dest fit cı, bıraê mordemeki rê şüwarê imis kere, jü ki mı lawıki vati cırê hata sodır lawıki vati, cırê bantê ki kerd pır. Bi sodır ma kotime raê ameyme, meriki toa nêda mı..
Jü ki defê mı kemanê ho guret ez şiyo Alamanya.. Frankfurt de ez şiyo qewa Kırmanco, keşi ez nêberda zerre, ez teber ra mendo, jüê de Tırki ez berdo çê ho. Ê hetê Sêvaji ra bi.. hona nêwe zewejiayi bi. Layıki ez berdo çê ho, cıra Haq raji bo, yira ki sıma ra ki.. A sewe mırê azet u xızmete kerde, mırê non di, cılê mı fiti ra, ez fito hêwn.. bi sodır mırê ara mı ki diye, beho şi kare ame. Dirê qurşi ki xerzlığ da mı, meriki ez tepia ardo ke biya ro qewa.. Serê boni yi de ki jü Kırmancê ma biyo, ez nerdıgano de diyo, na rey ki yi ez berdo çê ho. Nêverda ki hewnê mı bêro, ez hata sodır da vatene, lawıki gureti kaseta.. bi sodır ez arda qewa hama thoa nêda mı.. vace çhik de can ra nisaê.. hal u waxtê to ki rındo, to ke perê dı fincani qewa mıdêre dina rıjina.. ez horê uza ğeribo.. Neyse mı cıra vake ‘Ero bıra, phoncas kağıte eve dên bıde mı.. ez son Münih, tepia torê rusnen’. Ala ama iman, phoncas kağıte dê ve mı, ez şiya mı bileta ho horê bırnê, nişto tırene şiyo Münih.. Na bado ke ez amu welat, zu mordem na Pax ra lewê yide gurino, o serre ra tepia ame izne, mı dıma o mordem temey kerdo, vato ‘Phoncas kağıta mı teya, mırê bırusno’. Mı ki vat; ‘Hadi sıktır.. bêdino, bê iman.. to sêwe nêverda ke hewnê mı bêro.. thoa qotıkê to kemio.. hêa mordemê mıxenetê henin ki estê...
Roce ki ez şiyo dewa Şine, mı kemane ki hode berd. Mı kemane cınıtêne, horê ron top kerdêne. Şineco mıre vake:
“Êwro yeneo, sodır ra semeo, hata dıseme-sêseme marê kemana bıcıne, ron; zerrê meska de ke çı vecia daymearê, danime to, horê bere. Mı eve esq u çefa çar roci kemane cınıt, lawıki vati. Mı va ez taqızde ita de tenekê ron donarê. Bi sêseme sıpedera.. mı sêr kerd ke çeberi têde cadaiye. Ez biyo keleberi kuto raê, hetê Deste ser son. Şineco ki mal çarno hetê Halvoriye benê yabon. Mı sêr kerd ke bımbareki sılam da, mı ver çarna cı, zewti day.. mı va;
‘Ya Mıhemmed..! To can ra thoa nêkêre, hama vergê şay wertê malê nine kêre’.”
Ez ke xeyle ca şiyo, jü mordemi pey ra veng da mı, vat:
“Sılêmon, Sılêmon..!”
Ez ki qariya, biya adır, mı va:
“Nê çıgo bıra, bıra, name nana Sılêmoni ra?”
Vat:
“To se kerd, se ho kerd teng ke, verg kuto wertê malê Şine, çewres u phonc mi dêmdê jübini ser.”
Ez uca ra şiyo çê Salman Ağay . Mı uca de ki dirê lawıki vati, çê Salman Ağay ki thoa nêda mı, ez usto ra. Mıra thepia gay vozdo manga Salman Ağay ser, qor sıkıto.
To thoa hata nıka serba lawıka heqeret heşiapê? Hetê dewlete ra bo, hetê Kırmancanê mara bo..
Ni serranê peyina de, jü ame lewê mı, mı cırê kasetê kerd pır. O yi kaseti beno çarşiye Mamekiye de keno teyipe, veng keno ra, vengê mı taa Gazike de hesnenê. Kam ke gerrê meriki keno, poloşi yêne mordemeki cênepê benê qereqol. Uza de cıra heqeret kenê, hencnenê ke, to çıra no kaset kerdo ra. Cırê vanê:
“No vengê kamio, kami vato, to ki kerdo pırr?”
Mordemek terso ver, vano:
“No Sılêman Doğani kerdo pır!”
Amay veng u ma da ez berdo, veto qarşiyê hakimi. Hakimi yi mordemi ra pers kerd vat:
“No kaset kami kerd pırr?”
Mordemek terso ra biyo dı qati, çhulejiyo pêser, ebe bêçıka ez salığ do, vat:
“Sılêman Doğani kerd pır.”
Defêna ki hakimi mıra pers kerd, vat:
“No vengê tüyo? To çaê ebe ni jüani kaset kerdo pırr?
Mı va:
“Ebet efendım, no vengê mıno.”
Ala, Alla raji bo ke, sıma ra ki, yira ki.. uza dayra de jü mordemo Kırmanc kerdo eli-quf. Yi eli-qufi, yi lawıkê ke mı kerdê bant, çarnê tırkki.. tek ve tek tercbane kerdê, bereket yi taê lawıkê ke tey qanuni ra mırê koti bêre, werte nêkerdê. Hakimi mıra pers kerd, vat:
“To ita de se vana, nête to çıgo, to çaê ni lawıka vana?
Mı ebe vengê berjia vat:
“Efendım.. mı lawiki vatê.. thoa mı mordemi kıstê?”
Vake:
“Berat...!
Ez şiyo.. mıra hirê asmi ra tepia, vat ‘êndi kırmancki serbesto.. lawıka serbes vacê...’
To lawıkê lacê ho ser imiskerda, çaê cinika ho ser imis nêkerda?
Kam cinike dıma merdo, pi-piyê mı... Haq ramia ho cıkêro, emegê ho mı sero zofo... Haq derdê cigere keşi nêdo, derdê cigere zof derdo de gırano. Rocê; merik be cinika pers da jübini ke kam ke merd, o ki tey bımıro. Cinike mordemeki ra pers kerd vat:
“Mordemak to mıra hez kena?”
Mordemek vat:
“Hêa.”
Cinike vat:
“Ez ke merda, mı kenê mezele. To iqrar dana mı, mıde kona mezele?”
Mêrıki vat:
“Têy. A senê xebera, ez çaê tode mezele nêku. Cencia to kona bınê wele, ez se tode mezele nêkuna.”
Zamanê kot werte, cinike gınê pıro merde. Mêrık berba, vat:
“Mılet.. sıma ke Haqi naskenê, mezele hira bıkınê, mı zaman de iqrar do cinike, ez ki tey kun mezele.”
Mıleti vat:
“Nê la-lao, moa çêo merda, çêvêsaye, to cüamerda.”
Mordemi vat:
“Nê.. mı iqrar kerdo...”
Mezele yira kınıte, kot mezele. Sırê sorgi-suwal de hukur-nukur ame, sêr kerd ke bınatê lewê cinike dero. Bımbareki sır teber nêda, şi Diwanê Pexabmeri, vake:
“Merdê cinike, cinika hode kuto mezel, ez çutur seri cıra sorgu-suwal pers keri?”
Vake:
“Heni hêrsa so, mezele raqılaşiyo, sale mordem vozdo. A taw to ifade cêna.”
Bımbarek ebe hêrs şi, hard be asmenia qılaşiay ra.”
Mordemeki vat:
“Nê hers be, neki bıqariye, mı ebe emrê Haqi iqrar do cinika ho, ez tey kuto mezele.”
Bımbarek şi diwa, vat:
“Mordemek vano mı eve emrê Haqi iqrar do cinike, ez tey kuto mezele.”
Pexamberi vat:
“So çewres serre omır ra vişt daê de, vişt mordemeki de, va sêre piya weşiya ho bıramê.”
Hurdemena uşti ra şi çê. Cinike vat:
“Mordemek ma meyitime, kınco cen, son dere robar ken.”
Kınci gureti şiye robar, niya da ke, şuwarê ama ke lacê padisayo, cısmê ho gınay zubini, ayê dey de niya da, dey daê de nia da. Lacê padisay vat:
“Ez hora xatuna zê to fetelin. Bê ma şime.”
Lacê padisay cini ke nêve ostori ro, xeyle ca gurete berde memleketê... Tunceli ra heta Pêrtage.. Mordemek ama ke cinike çina, berva, vake:
“Ax ve mıro bo, feleki oncia cinika mı mıra gurete... şi dere ke çı sêr kero, eke kınci kutê uca ra, tencık kuto naca ra.. Pers kerd, ha na dewe, ha a dewe.. mıleti vake:
“Lacê padisay nê ve ostori ro, berde!”
Şi ke.. çı sêr kero, saz u dawul do pıro, esq u şuwari, kay u kelebuto.. mordemek şi lewê cinika viaê, vake ‘hal u hekatê mın u cinika mın nia, nia’. Cinika viaê vat:
“So.. cinika to meste ospor kenê, anê benê xas baxçe, raê sero ramerediye, eke amê vace; ‘ciniki.. to cinika mı biya, mı iqrar da to, ez tode kota mezele.’ Cinika to ke vat; ‘mı ho sas kerdo’ horê cinika ho bıce so, hora ke tora xeberi day vace; ‘herdo dêwres, asmeno khewe, to sadê mına, amanatê daê daê rê, amanatê mı mırê. Mordemek şi, raê sero merrediya ra. Cinike kerde veyvıke arde, mordemeki vat:
“To cinika mı biya, mı iqrar da to, ez tode kuta mezele, to çaê ez caverdo ama?”
Cinike vat:
“Sıktır be lacê kutıki. Urze, uza ra urze, raê ser ra urze!”
Mordemeki vat:
“Herdo dêwres, asmeno khewe, to sadê mına, amanatê daê daê rê, amanatê mı mırê!”
Cinike saqi til kerdi, ostor ra gınê waro.
To thoa Sey Qaji di?
Mı ho çımo Sey Qaji nêdi, hama merık çıma ra sefil biyo. Dirê lawıki vat bi. Na lawıka Babaê Seyd Rızay yi vata. Ma cıra dürime. Sêyd Rızay weseno, Sey Qaji berdo. Sey Qaji; Pulmariye ra yê Gırmıko. Sêy Qaji şiyo Ağdad, Babay sero dirê çekü vatê. Bado mı ki taê çekü esti ser. Çeyuya jüye niya wa:
Şina vêsayiya kemero
Malo Raybero Qopo, çutır na kerdenanê ho ebe Babaê mı bıkero
Mı va Haq mırodê mı keno, weşiye dano mı
Heq u tala qebul nêkero
Hefê Babaê mı dêno, sırtê Rayberê Qopi sero
Çê Babo mevace.... Yi iştirê sarê Dêrsımi bi.. Haq esto..
Çê Satoğli ki qolay mordemi nêbi. Xenedan Ewladi bi. Hama hukmati têde kerdi thol, têde kerdi pak.. xılemalê dina gêwre..
Weliyê Uşenê İmami senê sayir bi?
Veyvê jüê Demenıji guretode, momi; hem arda mırê, hem berda Weli rê. Ez rew şiya vêyvey, mı lewıke vate, mı kemane naro, phoncas kağıte erjiye ser. Hona kemane hard dero, fıqare çeber de veciya, heni çeber de pay ra fınet, vanê ‘Weli bê ronise, Weli bê ronise’ nênist ro, vake:
“Ero dowa wayırê mı Khureşi bo. Na lazek sayiro, peki sıma ke momi rusna nire, ez çaê ardo?”
Mı ki vat:
“Xalo Weli bê ronise, Khureşi ra ve xêre, çar qurşi ke ma gureti, horê zubini ra bare kenime.”
Vake:
“Xalo goni, Haq bo ke ez rajiyo ke to arda. Ez dırğiye nêkon, ez koraniye nê wazon, to sayıra arda, hama çaê ez ardo, ez nêardêne.”
Nêfınet, mı arde a phoncas kağıte dê vecı, lêw na dest ra, yi ki lew na çımonê mıra, vat:
“To wes bê xalo qeda, horê lawıka vace.”
Rocê ki, Hopıke ra jüê Sılemanıci momi berda cırê, zımıston beno. O ki Robayıge de fındeno. Cırê vato:
“Xalo Weli!”
Weli vato.
“Çıgo, xalo qeda!”
Vato:
“Roca sêsemiye son ra herey bê çê ma, veyveo.”
O Sılêmanıc ki bıraê ho zewezneno, bırao jü Weliyo, bırao jü ki İmamsêno, Weli zewezneno. Weli Uşeni ki a roca ke cırê bırna, a roce sono Pêtere. Weli beho mırê qesey kerd, vake; ‘Ez a roce usto ra kuto raê, vora, zımıstono, ez hondo ke şiyo mıra solıx nêno. Ez restu zerrê çeyi, hona mı solıx nêgureto, mırê vake; ‘Apo Weli ala jüê vaze.’ Qesê fekê deyo, Khurşi re qesey kon.. Vat; ‘Mı jü lawıke vate, çımê mı guretaiye, qese fekê mıro xulxulino. Mırê vake; ‘Apo Weli urze so, ma xelet to arda.’ Ez kuto verê çeberi, endi lêl kuto. Hesenê Hemedê Khalıci serê boni dero. Veng da mı vat; ‘Weli, Weli Usenê İmemi’. Mı vat:;‘Çıgo, se vana?’ Yi vat; ‘Çıgo na son sona koti?’ Mı ki vat:
“Hopıke ver de vaê
Sıma ezo kokım xapıto fişto raê
Zımıstono, goni ostonê mıde biya jüwaê
Nê reson be caê
Mı heni zana ke na kose de
Mı n... kokıma maê.”
Mı ke heni va Hesenê Hemedi hüya, vat hee he he .. phoşti ser şi.. mırê vat Weli bê çê ma, yi Xırancike. Ez şiyo a pesewe uza mendo.”
Corê Turusmege ra Robayıge esta uza ra kono raê sono, lel son de reseno uza. Vace çıgo se biyo.. merık roareşiyo, hona dı roci veyve esto.. nê vanê fınde, a pesewe vanê so.. gonia tayine xırabına..
Na Güliye to kami ser vata?
Na mı dızdiya vata.. mı eskera nêkerda.. isê gewilio.
Namê to Güliye
Sağa peyine xetamê qesê vace, tesela ma bıfiye
Gılanga ho mıde, berji ho vıle, seri verê asma nêwiye
To dıma dirê serri fetelina, hondê ho mırdiye
Dama şaê mıde nêmenda, mınıta biya sıpiye
Hirê seferi kerdo sıleci, noro textıkonê gemiye
Onder bımano, dina bosa, bêfaydiye
Heqo bojiye fuzılo bıce, berze peyniya Qaf Dağiye
Heq mırodê ma bıkero, to biyaro, Hesen Qajiye
Konime tê vırandi zê zama u veyvıka newiye
To mekuma, ra ho hukmato ra fiye
Hukmato destê neler bego gırêde, era hover mekuye
Dirê roci xorti dewa made biye kemi, dewe biya xan u xırabiye
To ke bêre dewa ma, esq u çef kono cı, bena veyviye
Cini estê, aqıl u famê to gırano
Cerez koun ra zofo, serimiyanê ho fidano
Çheki zevego de estê, susliyê ho elemano
Çısm u buriyê to rındêke, yajiyê serê qezento-kıtabano
Xoce u hekim bıbo, na derse roniso bıwano
Can polat bıbo ke, vera lıngonê to pay bımano
Xejivê mordemê hewli bo gırêdano, feqır baxa-bax niadano
Lewê nana lisika tora, sisiko zê thomê gostê qırbanono
Bezna to cüanıke rındeka, zê martine u alamano
Doğri vace, kamo zê sayırê to ni qeydo imiskeno, vano
Qedaê Sılê ho bıceri, çiçegê camatano
Esmer sıliye vora
Laseri qum kerdo fekê çhema
Mın u to filar kerdo, bara ho da teres u cenderma
Koê serê ma kou ra weso
Bê oba ma, çê mara meso
Seveta to mı lerzno, ez nêweso
Ez çê sıma ra nêson, çifatê to mı reso
Heqi ra bıbo, mêrdê to dêndar bo, baqia khane sero veciyo
Rındiya to be mı reso.
Ele kami vata?
Mursaê Tabur Khuresıc bi. Khuresu Dewe ra biyo. Şiyo çê talıba ho, esqê cı biyo, yi imis kerda vata, ma ki cıra gurete, vano:
Ele zerria mına bele
Gostê mı werdo, astê mı biyê wele
Kheçê bê, kome tê vırare mal amo hele
Verdena tora, nêveron hata mezele
Keyke sala miyanê to arde, este bınê miyanê mı
Ez berdo mezele
Ez tora beno tesele
Elê germo germê peroci
Destê ho bıde, şime diyarê veroci
Mırdodê mı be to bıkero
Tavurê asme-roci
Usar amo wanena milçike
Ele şiya robar de kıncê ma şütê
Kerdê perrê qılancıke
Mı vera nêsona therba semtina ela pilvancıke
Sayırê mı themurê ho bıce, şime şiya honıke
Thamur bıce qederêê mıno ho jüke
Ele sona awe dest de bıroso
Khal u qır, Ela mıde emeg verde mewane
Emegê to thalo boso
Belka Memed Efendi kıtab bıcero Ele sero
Hetê neqi de roso
Elê amnano çıqa germo
Wertê sari de rınd ronise-raveze
Mınu torê edev u sermo
Serê şeni lew keri
Tı vana ipego nermo
Ê sari lınge de khundıreye
Yê Ela mı çarıx u çermo.
Ele vana; son u sodıro
Jüê cêro bezna ho tadano yeno
Mursao Taburo
Heq kenê ke qes u xebero yi laceki mesanê
Marê eve hedıro
Musao Tabur vano;
Khures dowa to bo
Kam ke yeno sono
Riyê Ele ra çakuto dano mıro.
Hewa Derê Laçi to vate, serra seşt u phonc serri verdi ra, hona ki zê ewroy ebe mane wa.
Ez naê sero se vaci, sayır ebe qeydo derdê xo ano ra zon. Ez yi herdo de amu dina, yi herdo sero kam ke feteliyo nas kon. Kami çıtur feteliyo, nisto ra usto ra zonon. Xora Demenu ki ciranê maê, sevkononê dinu nas kon.. taê marê qesey kerdo, taye ki ma eve ho çımo diyo.. van;
Halo, halo halê ma yamano
Ordi zofo, caê de olağe ma nêdano
Sêre diyarê Derê Laçi têde mız u dumano
Ala sêre Laç Derey, pêro mız u dumano
Qemerê Heseni verê mığara de gıno waro
Şêrê mıno bêrano
Hesê Khali kono mereve
Beşli ve hermi ser ano,
Vano Alio Gıco lacê Hemê Mırzê Sıli tıfongê xo gulbang dano
Yıvıs Ağaê mı xo sano diyarê pulê Pir Xatune
Hem dano pêro hem serqu vano
Ordi qumandani diyarê Anavare ra fıneto
Pusula ra nia dano
Vengê Yivişi yeno
Ala ordi rê se vano
Yivıs vano ‘ to hirê ordi ontê ma serde
Nêvana din islamo
Heqi dest ra dame pêro
Ordiyê tora nefer nêverdano
Aşiro nıka teselia xo ke ma Demenu ra gurete
Êndi goçê sıma zê goçê Hermeniano
Laçi verde Yıvıs Ağaê mı çeto
Sêre diyarê Laçi
Danê pêro asmen ra roz fıneto
Merdena koyi marê çêfo salteneto
Kam ke mara bımıro
Roca İmam Useni bo ke caê ho ceneto
Ma dopêro, hefê hawt bedeli gureto
Qır keyme, qır nêkeyme, ala içun vace ordiye dewleto
Laçi verde Yıvıs Ağaê mı şüya hire
Laçi verde Sevkanê mı şüya hire
Lacê mı deşti semernê we, koto wertê ordi-tabure
Cigera mı leze meke, rêw meso memıre
Ordiye dewlete zofo, dina ma sero kerda socia sure
Yivişi pers kena, xêma serê aşire
Maê vana Heq ke beno Heqê mı
Çistena Yıvıs Ağê mı bena zure
Ordi zofo xo bıçarne pê meteris u kemere
Ordi zofo xo berze pê meteris u kemere
Êwro hucam kerdo, qolê hetê Pêtere
Qersuna Polate gınê Yıvıs Ağaê mı
Ordi koto Dere
Kamo ma u piyê torê biyaro
Ax bıko a xebere
Qır kerdena ma Demenu
Ax.. aşiro arda rısvet u pere
Hardê Laçi bıveso
Yıvıs Ağaê mı cerde
Hawt ordiye hukmati, ardê ma serde
Malê aşırê Dersimiê bêbektiê
Ra u olağê ma cırê tarıf kerdê
Kemanê mıno raverin biyêne, sıma bıvenıtêne, ez nıka kon xo ver.. Ax.. heq zano ke serva xatırê sıma ez nia kon tıra... Zamanê Qoco hukmati de dapêro, ez des u hirê serre biyo. Mı vatêne haa... Hawa Khela mı vatêne.. sıma rê vaci:
Ondêre Khela bıvêso,
Şêre mı kemero
Şeşti thiyarê icat kerdo,
Doğri xo no ma sero
Vano Lacê Yidari gao mıno şao
Verê xo carno hukmati, dano pêro
Aşirê owa ke despera sıma yena
Vacê Haqo comerd bojiyê Qoco bıcêro
Vano Khela bıvêso
Şêrê mı cado şêno
Aşirê fındêre
Rocê Kemal mıreno
Azo ke mara bıxeleşio
Sorgi-suwalê na xebere sıma ra pers keno
Khela bıveso
Şêre mı heniyo
Qumandar xete Atatürk re rusneno
Vano ‘Qımıl Eziz Kişiyo
Lacê İdari rê vacê bero teşmil bo
Fermanê xüyê hirê asmo veciyo’
Lacê İdari vano
Pêrode ma pêrodime
Tıdarêke hawt serro mı diyo
Na Khela bıveso
Şêre mı şüye
Hawti serriyo dame pêro
Tijia Ali Mıhemmedi ma eve çımo nediye
Pêrode pêro dime
No zalım dano we, sertê Kırmanciye
Nıka hawarê made reseno,
Şuwarê phoştia Dundıla Zeriye
Qesey kerdêne vatêne “Qımıl Eziz ke kot herb, son de amêne çê ke kıncê xo biyê zê bınê pırocıne. Kıncê xo sanêne ro, cıra serradiê qersuni gınêne waro ro.
Apo Sılêman..! Domananê tora thoa kes raa to rameno?
Hawut lacê mı amey dina, dinu ra çar teni merdi, hirê teni xeleşiay. Zu sırê zelzelê Vartoy de esker bi. A taw cêmsa dêmdina, tey seyd beno, namê ho Heyder bi. Mı lawıke yi sero yımıs kerde.. derdê cigere zoro.. Haq keşi nêdo.. Yi rameti kemane cınıtêne, mıra wes cınıtêne.. esqo ke yide hasabo ke dey de keşi de çine bi.. Lacê mıno jü nıka Tekirdağ de maylımo, namê yi Heseno, o ki kemane cıneno. Zu ki Memedo; Memed themur cıneno... pede pede kemane ki cıneno, mıra dirê lawıki gurete, zonê made ki vano hama o tırkki lawıka vano.. Mamekiye dero... yi benê cita, cita de cıneno.. Lacê mıno zu ki Uşeno, Uşen ki İzmir dero. Uşen ki saz cıneno.. hirê çenê mı bi.. Çêneka mına qıce Yemosa, nıka lewê mıde ra, seveta xızmeta mı nêzewecina.. mı sero zof hêca, mı cavernêdana. Namê a bine Zılfiye wa, a ki Çê Abasê Dılê Paşi ra Kemali berda.. Zamaê mı Kemal ki Tekirdağ de lewê Hesenê mıde maylımo. Çenaka bine ki Divrıg de mêrde kerdo.
Qesa peyniye de marê se vana?
Kami de ke bırayıne kenê, raê ra sonê, olvozonê ho rınd naskêre.. Bırao ke none lete kerde, leto gırs horê guret, leto qıc da sıma, têy bırayine mekêre... Bırayıne têdust bena.. Na çar roci dinalığe de xırabine mewazê..
|
