| Navigation : Yönetim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
BU KÖPRÜLER ARTIK YOK
Bir zamanlar Balaban deresinde tahta köprüler
vardı. Tam olarak bilemem ama bunların 1950’li
yıllarda yapılmış olması muhtemeldir. Tam dört
tane idi. Karasu nehri üzerinde, yaklaşık 3 ile 5
km aralıklarla dizilmişlerdi.
Birincisi, batıdan Sansa boğazına girerken Güzke
(Kuzulca) köyünün altında, ikincisi Allmeliye
(Elmalı) ve Reskê Menku (Bağlar) köylerinin
hududunda, üçüncüsü Fême (Kabayel)-Çêrme
(Yedisu) yol ayrımından sonra gelen eski
Demirkapı istasyonu karşısında ve dördüncüsü de
Vıcan (Vican-Yollarüstü) köyünün girişinde
bulunuyordu.
http://www.sansaderesi.com/upload/1255379052_1.jpg
Bu köprüler bir dönem, en çok da 1960’lı, 1970’li
yıllarda, köylerimizin cıvıl cıvıl insan kaynadığı o
kalabalık yıllarda çok işe yaramışlardı. İnsanlar,
sırtlarında yükleriyle bu köprülerden geçiyor, kara
ve demiryoluna ulaşarak şehre varıyor ve sonra
dönerken yine yükleri sırtında bu köprülerden
geçip köylerine varırlardı. İnsanlar hastalarını,
doğum sancısı çeken kadınlarını, yaralılarını
sırtlayarak ya da sedyede taşıyarak bu
köprülerden geçerlerdi. Sadece kötü günlerde
değil, güzel günler için de bu köprüler inanılmaz
kolaylık sağlayan ulaşım araçlarıydı. Mesela
düğüne, kirveliğe veya misafirliğe gitmek
isteyenler, işlerini gördükten sonra kolaylıkla bu
köprüleri kullanırlardı.
Kısacası köprülerimiz hem iyi günün ve hem de
özellikle, dar günün dostu idiler. Eğer bu köprüler
olmasaydı ya da bu köprülerin olmadığı
dönemlerde, insanlar büyük çileler çekerlermiş.
En yakın beton köprüler, 15-20 km mesafede idiler ki,
bu bir günlük yaya yolu demekti. Ayrıca
yürümek süretiyle veya salla (sandal, tekne,
kayık) bu nehri geçenlerin nicesini yutmuştu Karasu.
http://www.sansaderesi.com/upload/1255377803_1.jpg
Karasu deyip geçmemek gerekir. Bahar gelince
coşardı, etrafını yıkıp taşardı. Bağları, bahçeleri;
tarlaları, bostanları; evleri, ahırları basardı.
Erzurum tarafında her yağmur yağdığında
bulanırdı, bazen kıpkırmızı, bazen gri akardı.
Bir kaç gün sonra yeniden tertemiz ve masmavi
kesilirdi. Yüzerdik, Karasu’da. Delicesine!
Yüzmeyi Karasu nehrinde öğrenmiştim. Bir kaç
defa boğulma tehlikesi de atlamıştım. Ama
sonunda öğrenmiştim, yüzmesini. Üç-dört metre
yükseklikteki kayalardan, kafaüstü atlardık, durgun
suya. Bereket versin, bir şey olmuyordu, ufak
tefek yara bereden başka. Bugün düşünüyorum
da, yaptığımız tam bir çılgınlıktı.
http://www.sansaderesi.com/upload/1255378109_1.jpg
İki binli yıllarda tekrar denedim, Karasu’da
yüzmeyi. Ama doğrusu insan, girmeye tiksiniyor.
Çok ama çok kirli. Nehrin kıyısında bulunan
yerleşim yerleri atıklarını, çöplerini, her türlü
pisliklerini, mesela kanalizasyonlarını bile nehre
akıtıyorlar. Balıkların bu nehirde yaşaması bile
artık mucize. Bağışıklık kazandıkları söyleniyor.
Ne kadar doğrudur bilemiyorum ama artık buradan
balık yemek cesaret ister.
http://www.sansaderesi.com/upload/1255378587_1.jpg
Konumuza geri dönersek. Karasu nehri üzerindeki
bu tahta köprülerin 2008 yılının kış aylarında
tellerinin kesilerek suya bırakıldığını öğrendim
ama nasıl olduğuna dair pek sağlıklı haber
alamadım. Köylüler durumu, Pülümür
kaymakamlığına bildiriyorlar. Yetkililer, durumun
araştırılacağını söylemiş. Ama bunların laftan
öteye gitmediği, gitmeyeceği orta yerde duruyor.
Kimi, kime şikayet edeceksin. Köprüler, faili
meçhule gitmiş! Ama aslında her kes faili biliyor.
Bu köprüleri kim kesebilir ki? Köprülerin kime ne
zararı vardı?
Bu köprüler oldukça eskimişlerdi. Hala köylerine
gidip gelen üç beş insana hizmet veriyorlardı ama
üzerinden geçmek oldukça tehlikeli ve cesaret
isterdi. Teller sapasağlamdı ama üzerindeki
tahtalar çürümüştü. Tahtalarda kocaman delikler
açılmıştı. Köylüler, yama yapmışlardı ama pek
güvenlikli oldukları söylenemezdi. Anlaşılan,
yıkıcılar bu köprüleri tamir etmek yerine, tellerini
keserek ortadan kaldırmayı tercih etmişlerdi.
Çünkü, onlara lazım değildi. Onların altında
cemseleri, cipleri var ve beton köprüleri
kullanıyorlar. Hatta gerektiğinde helikopterle
ulaşıyorlar. Peki ya orada bu köprüleri günü birlik
kullanmak zorunda olanlar ne yapacak?
Vican köprüsü hala ayakta ama üzerinde nerdeyse
tahta kalmamış. Üzerinden geçmek artık mümkün
değil. Çürümeye terk edilmiş. Ayrıca yeni yol
güzergahı, onu gereksiz hale getirmiş. Bu
köprülerden üçünün resimlerini, daha önceki
yıllarda çekmiştim. 2009 yılının yazında ise nehir
içindeki halini çektim. Teller, bir tarafından
kesilmiş; diğer tarafından asılı vaziette duruyor,
köprüler. İşte, bu bir kaç resim onların son halini
gösteriyor.
12 Ekim 2009
M.Tornêğeyali
http://www.sansaderesi.com/upload/1255379143_1.jpg
Nİ PIRRDİ ENDİ ÇİNÊ !
Pırrdo zu, bınê dewa Güzke de bi.
Pırrdê dıdine, bınê dewa Allmeliye de bi.
Pırrdê hireyine, verva istasyonê Demirqapi de bi.
Yê çarine ki binê dewa Vıcani (Vızani) de bi.
Nıka ni pırrdu ra hire teney endi çinê.
Pırrdê Güzke, Pırrdê Allmeliye, Pırrdê
Demirqapi endi serê ağwe de niye,
zerrê ağwe de rê. Gılê têlanê na
pırrdu, heto zu ra bırrnê, pırrdi gınê
zerrê ağwe rê.
Ni pırrdi darêni bi. Sarê ma, ser ra
vêrdene ra amêne naver, şiyene bover.
Salagê xo, barê xo kerdene phoşti, eve
saatu rau ra şiyene, restene dewa xo,
çêyê xo. Roza tenge de, newesê xo
viyarnenê ra, resnenê suke.
Roza şênatiye de ya ki roza şia de, ser
ra vêrdenê ra, şiyenê dewanê jüvini,
hewarê jüvini de şiyenê.
Nıka, ni pırrdi endi çinê!
Kami ni pırrdi kerdi xırabe?
Tavi ke, dısmenanê sarê (mıletê) ma,
ni pırrdi kerdê xırave.
Teyna dısmen, na kerdene keno.
Zovina kam bıkero ke?
Y.Tarihi: 16.07.2008
|
|
|
|
|
|
| |
Bütün hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.
|
|
|
|
|
|
|
|
