Kürt Dili ve Kürt Edebiyatı

İsmail Beşikçi

Tarih: 9 Eylül 2009 Çarşamba




Edebiyatı besleyen dildir. Dili zenginleştiren edebiyattır. Dil ve edebiyat arasında çok yoğun bir ilişki vardır.Bu ilişki Kürt dili ve Kürt edebiyatı söz konusu olduğu zaman da böyledir.

Boya olmadan resim düşünülemez. Ses olmadan müzik yapılamaz. Bu, resmin temel malzemesinin boya, müziğin temel malzemesinin ses olduğunu gösterir. Heykelin temel malzemesinin de taş olduğu söylenebilir. Edebiyatın temel malzemesi de dildir. Boya olmadan resim, ses olmadan müzik, taş olmamdan heykel yapılamazsa, düşünülemezse, dil olmadan da edebiyat yapılamaz, düşünülemez. Bugün, Türk dilini zenginleştirenler, Türk Dil kurumu’ndan çok, Nazım Hikmet, Orhan Kemal,Yaşar Kemal, Çetin Altan, Vedat Türkali gibi yazarlardır. Kürtçe yazan Kürt yazarlarının Kürt diline katkısı bu bakımdan çok büyüktür. Mehmet Emin Bozarslan’ın, Mehmet Uzun’un, Firat Ceweri’nin, Malmisanij’in, Roşan Lezgin’in … yazıları bu bakımdan önemlidir.

1992 yılında Nûdem Dergisi yayına başladı. Nûdem, İsveç’de basılıyordu, ama Kürtlerin yaşadıkları her alana gönderiliyordu. On yıl boyuncu düzenli olarak yayımlandı. Fırat Ceweri’nin yönettiği Nûdem, Kürt dili bilincinin, Kürt edebiyatı bilicinin, Kürt alfabesi bilincinin gelişmesine çok büyük katkılar sağladı. Nûdem’in çeviri faaliyeti de oldu. Dünya edebiyatının önemli eserlerinin, önemli edebi yazıların Kürtçe’ye çevrilmesi amaçlanıyordu. Bu çabanın, çeviri çabalarının sürmesinde de büyük yarar var. Dünya edebiyatının temel eserlerinin Kürtçe’ye kazandırılması Kürtçe’nin gelişmesinde ciddi rol oynayacaktır. Doz Yayınevi’nin Orhan Pamuk’un Benim Adım Kırmızı, Cervantes’in Don Kişot eserlerini Kürtçe’ye kazandırması olumlu bir gelişmedir. Diyarbakır’daki Lis Yayınevi’nin “Dünya Edebiyatından Yüz Temel Eser” dizisi, çeviri çabaları bu bakımdan dikkate değer.

Homeros, İbn Haldun, Shakespeare, Cervantes, Moliere, Montaigne, Honere de Balzac, Victor Hugo, Goethe, Henrich Heine, Dostoyevsky, Tolstoy, Turgenyev, Gogol, Gançarov, Gustave Flaubert, Stendhal, Charles Dickens, Knut Hamsun, Henrik İbsen, Marcel Proust, Oscar Wilde, Jack London, Ednest Hemingway, Tagore, Willaam Faulkner, John Steinbeck, Şolohov, Gabriel Garcia Marquez gibi yazarların, düşünürlerin Kürtçe’ye çevrilmesi Kürt dilini zenginleştirecektir.

Türkçe yazan Kürt yazarları

Türkçe yazan Kürt yazarları epeyce vardır .Bunların Kürtçe’ye çevrilmesi de büyük önem arzetmektedir. Yaşar Kemal, Ahmet Arif, Orhan Kotan, Yılmaz Güney, Hasan Bildirici, Metin Aktaş gibi yazarların, roman ve şiirlerinin Kürtçe’ye kazandırılması gerekir. Ahmet Arif’in, Orhan Kotan’ın bazı şiirlerinin Kürtçe’ye çevrildiği biliniyor. Fakat bunların Kürtçe okunduğuna kişi olarak rastlamadım. Nedim Baran, cezaevinde düzenlenen gecelerde, Orhan Kotan’ın “Gururla Bakıyorum Dünyaya” kitabındaki, “Halkların Kardeşliği Adına” başlıklı destansı şiiri sık sık okurdu. Ama Kürtçe okuyana rastlamadım. Ahmet Arif’in kitabının yeni bir çevirisi yapıldı. Mükemmel bir çeviri olduğu söylenebilir. Orhan Kotan’ın yeni çevirileri de yapılmalıdır.

Ahmet Arif (1927-1991), üçlü gruplar içinde, dörtlü gruplar içinde, Kürtlere ilişkin duygularını ve düşüncelerini efkarlı bir şekilde dile getirirdi. Ama kamuya açık toplantılarda, basında, bunları dile getirmekten uzak dururdu. Ahmet Ağabey’le 1974-1975 yıllarında, Ankara’da, Zafer Pasajı’nda, Ümit Fırat’ın Barış Kitabevi’nde tanışmıştım. Daha sonra, çeşitli mekanlarda, farklı zamanlarda bir arada olduk. Şiirlerini içtenlikle okurdu. Türkçe olarak okurdu. Bazen ezik, bazen dirençli bir Kürt’tü. Hasretinden Prangalar Eskittim kitabını, Cem Yayınevi, “Türk Şairleri Dizisi’nde yayımlıyordu. Ahmet Ağabey, bu tutuma, “ben Kürt şairiyim” diye tepki göstermezdi. Bu konularla ilgili konuşmalarımız olmazdı.

Orhan Kotan ( 1944-1998 ) da Türkçe yazan bir Kürt şairiydi, bir Kürt düşünürüydü. Orhan Kotan düşünceleriyle, duygularıyla bir Kürt’tü. Basında, kamuya açık toplantılarda duygularını düşüncelerini sık sık dile getirirdi. Orhan Kotan’ın yaşamında, Komal-Rızgari, Kürdistan Presss dönemi belirleyici bir öneme haizdir. Yaşamının son yıllarında, Realite Pres diye 4-5 sayılık bir dönem de vardır. Bu ilk döneme göre bir sapmadır. Ama Orhan Kotan’ın yaşamını belirleyen ilk dönemdir. Orhan Kotan’dan geriye kalanlar ilk dönemden geriye kalanlardır. Bu ikinci dönem de elbette yok sayılamaz, kesip atılamaz. Ama, duygular, düşünceler, yaşam biçimi, duruş, direniş, ilk döneme daha uyarlı özellikler taşımaktadır. Türk edebiyatı incelemeleri yayımlayan hiçbir dergide, Orhan Kotan’ın “Türk şairi” olarak algılandığını görmedim. Hiçbir Türk şiiri antolojisinde Orhan Kotan’a yer verildiğini görmedim.

Hasan Bildirici, Ahlat’taki ailesiyle, yaşam öyküsüyle ilgili bilgiler vermektedir. Bir Türk aileye, Kürtlerden bir gelin geldiği zaman, sürecin nasıl geliştiği, incelenmeye değer bir konudur. Bu konuda, gelinin sınıfsal konumuna bakmak gerekir. Yoksul bir Kürt aileden, bir kız, bir Türk aileye gelin geliyorsa, bu, gelinin asimilasyon sürecini hızlandırıcı bir etki yaratır.

İleri gelen bir Kürt aileye, diyelim çevresinde etkili olan bir Kürt aşiretine, bölgede ileri gelen bir Türk aileden veya Türkmen aileden bir gelin geliyorsa, bu da Kürtlerin asimilasyonuna yol veren bir etki yaratıyor. Aile Türk veya Türkmen gelinleriyle iletişim, ilişki kurabilmek, dolayısıyla onun dilini öğrenebilmek için çok yoğun bir çaba harcıyor. Çevresinde etkili bir Türk aileden, bir Türkmen aşiretinden, yoksul bir Kürt aileye gelin gelmesi olayına ender rastlanıyor. Bu durumun çeşitli nedenleri olabilir. Bu durumda asimilasyon ters yönde gelişebiliyor.

Hasan Bildirici’nin anası, genç yaşında, Hasan bebekken ölmeseydi, Hasan, anasından, anasının ailesinden, dayılarından, teyzelerinden bir şeyler kapabilirdi. Hasan, ana tarafından çok baba tarafından, amcalarından, halalarından söz ediyor.

Anadil, Kadir Cangızbay Hoca’nın vurguladığı gibi, Mithat Sancar Hoca’nın da belirttiği gibi, öğrenmenin bilincine varılmayan, bunun için bilinçli bir çaba sarf edilmeyen, öğrenme sürecinin farkını varılmayan bir dil oluyor. Yemek yemek gibi, su içmek gibi, Bunun de iki önemli kaynağı var. Aile ortamı, ana-çocuk ilişkileri, sokak, çocuğun sokaktaki arkadaşlarıyla ilişkileri… Ahlat’ta nüfus dağılımının, mahallelere göre incelenmesi önemli olmalı. (Mithat Sancar, Lisan Bizi Nasıl Böler, Taraf, 3 Eylül 2009, s. 13)

Türkçe yazan Kürt yazarları, Kürt kültürünün, Kürdolojinin gelişmesinde önemli bir yere sahiptir. Bu yazarların Kürtçe’ye çevrilmesi, Kürt edebiyatında da önemli bir gelişme sağlayacağı açıktır. Uluslaşma sürecinde tercümenin çok büyük rolü vardır. Dünya edebiyatının, dünya düşün hayatının önemli eserlerinin Kürtçe’ye tercümesi, Kürtçe’nin, Kürt düşün hayatının zenginleşmesine katkı yapacaktır. Türkçe yazan Kürt şairlerini, Kürt yazarlarının tercümesinin ise, Kürtçe’ye çok daha büyük katkılar yapacağı kanısındayım.

Değinmeler

“Kürt Edebiyatı Üzerine” başlıklı yazıyla ilgili olarak Roşan Lezgin’den ve Recep Maraşlı’dan iletiler aldım. Yazının sonunda, “Kürtler açık kimlikleriyle yazmalıdır” şeklinde bir bölüm vardı. Roşan Lezgin bu görüşe karşı şöyle diyor: “Roşan Lezgin benim Kürtlük adım. Devletin bana verdiği isimi kabul etmiyorum. Kürtlük adımı kullanıyorum. “ Firat Ceweri, Roşan Lezgin, Berzan Boti, Malmisanij, Asa Zağrosi, Salih Agir Qoseri, Menice Brusk gibi isimler kanımca bilinen isimler. Bunlar Roşan Lezgin’in dediği gibi takma isimler değil, esas isimler, Kürtlük isimleri…

Kürt sorunu çok büyük bir sorun. Çözümü çok gecikmiş, geciktiği için de güçleşmiş bir sorun. 1920’lerde çözüm daha kolaydı. 1920’lerde, Milletler Cemiyeti döneminde, Irak, Ürdün, Filistin, Suriye, Lübnan gibi, bir de Kürdistan mandası (sömürgesi) kurulsaydı, günümüze kadar böyle bir sorun gelmezdi. 85 yılı aşkın bir zamandır, sorun çapraşıklaşmış, çetrefilleşmiştir. Soruna müdahil olanların sayısı artmıştır. Bütün bunlar sorunun çözümünü zorlaştırıcı etkenler oluyor. O zaman 1920’lerden beri yaşanan bu süreci, yani Kürtlerin ve Kürdistan’ın bölünmesini, parçalanmasını ve paylaşılmasını bilimin, siyasetin ve diplomasinin kavramlarıyla incelemek gerekir.

“Kürtler açık kimlikleriyle yazmalıdır” derken teknik bir konuyu dile getirmeye çalışıyordum. Bilgisayar, internet, şüphesiz çok yararlı bir alet. İletişim olanaklarının hızla gelişmesi Kürt yazarlarını da çoğalttı. Bu da güzel. Ama şöyle bir sakınca da gelişiyor. Bu da dikkatlerden uzak tutulmamalı. Yazarların bir kısmı takma isimler kullanarak, bazı yazarlara hakaret ediyor, onları aşağılıyor. Açık kimlikleriyle yazsalar bunları yapacaklarını hiç sanmıyorum. İnsanlar, bunları, ancak, kendini takma adlarla gizlediği zaman yapabilir. Eleştiri, özeleştiri elbette çok önemli yöntemler, vazgeçilmez yöntemler… Ama hakaret, aşağılama, bunların bilinçli olarak yapılması kabul edilemez.

Günümüze kadar çocuklara Kürtçe isimler koyamamaktan, Q,W,X, Ê harflerinin özgürce kullanılamamasından konuşuyorduk. Şimdi artık şöyle bir soru da gündeme geliyor. Türk, Heptürk, Tümtürk, Türkoğlu, Öztürk, Cantürk, Türkyılmaz, Türkgücü, Türker, Türkeri gibi soyadları daha çok Kürtlere veriliyor. Bunun yanında, Kaya, Deniz, Yıldız, Toprak, Demir, Bulut, Işık, Güneş gibi isimler ve soyadları da veriliyor. Çocuğuna Kürtçe isimler koymaya çalışan ana-babanın, devletin kendilerine verdiği isimlerle, soyadlarıyla ciddi bir sorunu olmaması dikkate değer bir konu oluyor.

Selim Çürükkaya, Aysel Çürükkaya, 1990’larda, PKK saflarında mücadele yürüten militanlardı. Çok fedakar ve vefakar bir mücadele yürüttüler. Ama, devletin kendilerine verdiği isimlerle bir sorunları olmamış. PKK’de böyle sorunlar yok... “Kürtlük adımı alayım. Mücadeleyi Kürtlük adımla sürdüreyim…” şeklinde bir anlayış yok. Aysel Çürükkaya ve Selim Çürükkaya kızlarının adına Soma Ma Diya koymuşlar. İşte esas Kürtlüğe dönüş, öze dönüş, kendi değerlerine dönüş burada başlıyor. Kürt sorunun çok büyük bir sorun., İnsan Kürtler hakkında daha çok şey bildikçe, öğrendikçe, sorunlar insanın bilincine daha çok çarptıkça, Kürtler hakkındaki bilgisinin ne kadar az olduğunu da fark ediyor.

Recep Maraşlı, bana gönderdiği yazıda, Osmanlı döneminde, daha sonra da Cumhuriyet döneminde, Türkçe’nin, İngilizce, Fransızca, İspanyolca gibi emperyal bir dil olarak algılanabileceğini, Türkçe yazan Kürtlerin bu ilişkiler çerçevesinde geliştiğini, onları da Kürt edebiyatı çerçevesinde değerlendirmek gerektiğini anlatıyor. Bu düşünceye karşı şöyle bir itiraz geliştirilebilir. Örneğin, Büyük Britanya. hiçbir sömürgesinde yerli dilleri inkar etmedi, onları imhaya yönelmedi. Bilakis onları geliştirmek için enstitüler kurdu. Örneğin, 1858 yılında, Hindistan’da, Sanskrit Entitüsü, Büyük Britanya tarafından kuruldu. Türkiye’nin, Kürtlere, Kürtçe’ye karşı temel politikası ise inkara, imhaya dayalı bir politikadır. Türkçe yazdığınız zaman devletin bu politikalarını olumlamış oluyorsunuz.





İsmail Beşikçi


http://www.kurdistan-post.com/Niviskar-op-viewarticle-artid-1917.html

[size=24]



Rejimin ana niteliği

İsmail Beşikçi

Tarih: 29 Temmuz 2009 Çarşamba


I. “FAİLİ MEÇHUL”LER KARŞISINDA ANAYASANIN, YASALARIN ANLAMI NEDİR?


1990’larda, Türkiye’de, çok ağır toplumsal ve siyasal bir ortam vardı. 1990’ların ortalarında bu ortam çok daha ağırlaştı. 1993, 1994, 1995, 1996 yılları. Tansu Çiller’in Başbakan olduğu yıllar… Tansu Çiller’in Başbakan, Süleyman Demirel’in Cumhurbaşkanı, Doğan Güneş’in Genelkurmay Başkanı, Mehmet Ağar’ın Emniyet Genel Müdürü, daha sonra Adalet Bakanı, daha sonra da İçişleri Bakanı, Ünal Erkan’ın, Olağanüstü Hal Valisi olduğu yıllar… Bu dönemde “faili meçhul cinayetler”, köy yakmalar, büyük kitleleri içeren sürgünler çok arttı. Kürt aydınları, işadamları ve din adamları ile ilgili olarak “Öldür-kaçır-göm” sık sık uygulanıyordu. Bu tür olaylara, Türk siyasal hayatında, İttihat ve Terakki’den beri rastlamak mümkün. Ama sözünü etmeye çalıştığım yıllarda, bu olaylar daha sistematik bir şekilde yaşama geçiriliyordu. Baskı yönetiminin bu uygulamaları tutukevlerine ve cezaevlerine de aynen yansıyordu. İdareyle tutuklular ve hükümlüler arasındaki gerginlikler, açlık grevleri, sürgünler… hiç eksik olmuyordu.

Türk siyasal rejimi, Türk siyasal sistemi, Anayasaya bakılarak, anayasanın hazırlanış sürecine bakılarak, anayasa değişiklikleri incelenerek anlaşılamaz. Bunlar siyasal rejimin temel nitelikleri, siyasal sistemin işleyişi hakkında, rejimin ana niteliği hakkında çok az bilgi verirler. Türk siyasal rejimi, rejimin ana niteliği siyasal partilere, siyasal partiler yasasına, genel seçimlere ve yerel yönetim seçimlerine, seçim yasalarına bakılarak da anlaşılamaz. Bunlar da rejimin temel niteliği ve siyasal sistemin işleyişi hakkında çok az, yüzeysel bilgi verirler. Türk siyasal sistemi, Türk siyasal rejimi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne, TBMM’nin ve hükümetin çalışmalarına, birbirleriyle ilişkilerine bakılarak da anlaşılamaz. Türk siyasal rejimi, yargı organlarının kararlarına, örneğin Anayasa Mahkemesi’nin, Yargıtay’ın, Danıştay’ın kararlarına bakılarak, bu kararlar incelenerek de anlaşılamaz. Bunlar da rejimin ve siyasal sistemin temel niteliği hakkında çok yetersiz, çok yüzeysel bilgi verirler. Rejimin ana niteliği, ceza yasalarına, basın yasalarına, infaz sistemine bakılarak da anlaşılamaz. Türk siyasal rejimini, siyasal sistemi, rejimin ana niteliğini kavramak için, bütün bu yasalara ruh veren, yasaların işlemesine ruh veren temel anlayışın anlaşılması, kavranılması gerekir.

17 bine yakın, 17 bini aşkın ‘faili meçhul cinayet’den söz edilmektedir. Öldürülenlerin tamamının Kürt olduğu da bilinmektedir. Tek tek Kürtleri veya Kürt grupları hedef alan bu cinayetlerin JİTEM (Jandarma İstihbarat ve Terörle Mücadele) tarafından gerçekleştirildiği yine önemli bir bilgidir. JİTEM’in Jandarma Genel Komutanlığı’na bağlı bir birim olduğu da biliniyor. JİTEM’ de PKK itirafçılarına çok büyük görevler verildiği, cinayetlerin büyük bir kısmının bu elemanlara işlettirildiği üzerinde dikkatle durulması gereken çok önemli bir bilgidir. JİTEM’in varlığı 2008 yılı ortalarındaki Ergenekon soruşturmalarına ve tutuklamalarına kadar inkar ediliyordu. Bu sorgulamalar sırasında fiilen kabul edilir oldu.

Abdülkadir Aygan’ın, Tuncay Güney’in anlatımları, Profesör Mahir Kaynak’ın, “geçmişe takılıp kalmayalım, Türkiye’nin geçmişinde, pis işler çoktur” demesi bu kabulde önemli bir rol oynamış olabilir. Abdülkadir Aygan’ın PKK’li olduğu, daha sonra itiraflarda bulunarak JİTEM elemanı olduğu, JİTEM’de faaliyet gösterdiği, daha sonra da JİTEM’deki faaliyetlerini itiraf ettiği biliniyor. Bu itirafların yakın tarihte çok önemli gelişmelere yol açtığı da önemli bir gerçek. TUNCAY Güney’in ise, Ergenekon soruşturmalarında sık sık adı geçiyor. Hatta, bazı yazarlar ve gazeteciler tarafından, anlatımlarıyla Ergenekon soruşturmalarını başlatan isim olarak anılıyor.

Mahir Kaynak’ın sözü için bak. Vatan, 1 Ocak 2009, Mine Şenocaklı ile yapılan röportaj, ayrıca bak. Uğur Balık, Timur Şahan, İtirafçı: Bir JİTEM’ci Anlatıyor, Aram Yayınları, 2006; nasname.com, BOTAŞ (JİTEM’in Ölüm Fabrikası, 22 Şubat 2009, Kayıp Yakınları Yağmur Dinlemedi, 23 Şubat 2009; Bedir Acar, Tuncay Güney Anlatıyor, Ergenekon’un İlk Tanığı, Timaş Yayınevi, İstanbul 2008.

Yukarıda belirtilen yıllarda, Diyarbakır, Batman, Silvan, Nusaybin, Kızıltepe gibi Kürt şehirlerinde, yurtsever Kürtlere karşı yoğun cinayetler işleyen Hizbullah’ın da askeri kışlalarda eğitildiği ayrıntılarıyla bilinmektedir. Türk siyasal rejiminin ana niteliğiyle bu olgular ve olgusal ilişkiler arasında önemli bir bağ olduğu kanısındayım. Anayasada, yasalarda sınırlı da olsa, bazı haklardan, özgürlüklerden, kişi dokunulmazlığından söz edilmektedir. Kişilerin bazı dokunulmaz hakları olduğu vurgulanmaktadır. Ama, bu haklar, özgürlükler, Kürt diyarında çoğu zaman yaşama geçmemektedir. 17 bini aşkın ‘faili meçhul cinayet’, köylerin yakılması, yıkılması, Kürt ailelerin sürgüne zorlanması, bu değerlendirmelerin önemli bir kaynağıdır. Kürt diyarında böyle hukukuz bir süreç yaşanmaktadır. O zaman, anayasanın, yasaların, fiili durumu gizleyen bir örtü olmanın ötesinde bir değer taşımadığı söylenebilir.

Bu ilişkiler ağında bazı temel sorular gündeme gelmektedir. Devlet neden kendi halkına karşı gizli örgütler, yasa dışı örgütler kurma gereğini duymaktadır? Bu örgütler neden sık sık cinayet işlemektedir? Neden bu kadar çok ‘faili meçhul cinayet’ vardır? JİTEM elemanları neden Kürtleri öldürmeyi hak ve meşru görmektedir? Türk siyasal hayatında, neden Kürtleri Ermenileri, Süryanileri, Kızılbaşları (Alevileri), Êzîdîleri öldürmeyi hak ve meşru gören bir anlayış gelişebilmiştir? Osmanlıdan günümüze Türk toplumsal tarihinde kitle kıyımlarını izlemek çok kolaydır. İttihat ve Terakki döneminde daha planlı, programlı bir şekilde dile getirilen bu olaylar Cumhuriyetle birlikte sistematik bir şekilde uygulanır olmuştur.

Halka, aydınlara karşı bu kadar yoğun bir şekilde cinayet işlenmesine rağmen bunların hiçbirinin yargı organları önüne getirilememiş olması, rejimin ana niteliğinin önemli bir boyutudur. Bu cinayetlerin neden yargı organları önüne getirilemediği yine önemli bir sorun olmalıdır. Bu cinayetlerin bazı Türk yetkililer ve görevliler tarafından “pis işler”, “pislik” olarak adlandırıldığı da görülmektedir. Ama bu “pis işler”i yapanların “hukukçu” olduğu söylenen “hukukçu” olduğu vurgulanan 10. Cumhurbaşkanı tarafından “devlet övünç madalyası” ile ödüllendirildiği, madalyanın bu kişilere bizzat Cumhurbaşkanının taktığı da görülmektedir. Ama aynı Cumhurbaşkanı çatışmalarda yaşamlarını yitiren Kürt savaşçıların analarını, “barış anaları”nı ve onların beyaz tülbendini kabul etmediği de önemli bir bilgi olmalıdır.

Jenosid suçuyla ilgili 1948 tarihli Jenosid Suçunun Önlenmesine ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme çocukların ailelerinden zorla koparılıp başka bir gruba transfer edilmesini ve o grubun değerleri ile büyütülmesini (Madde 2 (e)) suç sayar. Ama Türk düşüncesi, Osmanlı dönemindeki devşirme sistemiyle övünmektedir. Devşirme sistemi, jenositle ilgili yukarıdaki sözleşmede belirtilen durumun ta kendisidir. Bu da Türk düşüncesi ile evrensel değerler arasında önemli bir çelişki olduğunu göstermektedir. Bugün de Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Kürt çocuklarını Bölge Yatılı İlköğretim Okullarında eğiterek asimilasyonda önemli bir halka olmaktadır. Asker destekli, ordu teşvikli Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, Kürt çocuklarının Türklüğe asimilasyonunu “çağdaşlık” kavramıyla savunmaktadır. Türk düşüncesi Kürt çocuklarının Türklüğe asimilasyonunu çağdaş bir olgu, çağdaş bir süreç olarak değerlendirmektedir. Ama Türk düşüncesi 1985-88 arasında Bulgaristan’da Türklerin isimlerini değiştirme, Türklere Bulgar isimleri verme sürecini ırkçılık, emperyalizm, sömürgecilik, gericilik, çağdışılık olarak suçlamaktaydı.

Osmanlı döneminde Müslüman olmayanlara, örneğin Kızılbaşlara (Alevilere), Êzîdîlere, Ermenilere, Süryanilere vs. baskı, zulüm yapılırdı. Cumhuriyet döneminde ise Türk ve Müslüman olmayan herkese karşı baskıyı ve zulmü Türk siyasal düşüncesi hak ve meşru görmektedir. Cumhuriyet dönemindeki baskının ve zulmün ana hedefinin Kürtler olduğu besbellidir. Müslüman olmaları Kürtleri bu baskıdan ve zulümden azade kılmamaktadır. Saddam Hüseyin döneminde Irak’ta Kürtlere sürekli bir soykırım uygulandığı da yine bilinen bir gerçekliktir.

Bunlar Türk siyasal kültürünün önemli boyutlarıdır aynı zamanda rejimin ana niteliğinin görüntüleridir. Bu ilişkiler ağında üniversitenin rolü nedir? Yargının rolü, konumu nedir? Basının rolü nedir? İlişkilerin bu yönünün de irdelenmesi gerekir. Kürt sorunu söz konusu olduğu zaman devletin bu temel kurumlarının çok farklı bir işleve sahip olduğu görülmektedir. Üniversite gerçeği araştırma değil, gerçeği gizleme, çarpıtma, yok sayma gibi bir işleve sahiptir. Basın bu olayları kamuoyuna duyurma değil gizleme, bu olayların kamuoyunun bilincine çarpmasını engelleme gibi bir işleve sahiptir. Yargı, hukukun üstünlüğü gibi bir anlayışın değil, üstünlerin hukukunun bir temsilcisi olmaktadır. Üstünlerin hukuku elbette JİTEM hukukudur. Bu hukuk anlayışı binlerce faili meçhul denen cinayetin hiçbirini yargı önüne getirememekte ama panzerlere taş atan çocukları 20 yılı aşkın ceza istemleriyle yargılamakta ve cezaevine koymaktadır. Türk siyasal sistemi, Türk siyasal rejimi devlete egemen olan bu ilişkiler ağında, bu ilişkiler çerçevesinde anlaşılabilir. Bu ilişkiler ağında askerin, ordunun belirleyici ve yönlendirici bir rolü olduğu açıktır.


JİTEM anlayışı, JİTEM hukuku nedir? PKK itirafçıları JİTEM elemanı yapılıp bir zamanlar yoldaşlık yaptıkları arkadaşlarını öldürmeye, kendi halkına zulmetmeye başlayınca onlara “kahraman” deniyordu. İtirafçı JİTEM elemanları Kürtleri birer ikişer katlettikçe kahramanlıklarının dozu artıyordu. Bölgede görevli generallerin bu “kahramanlar”la çekilmiş fotoğrafları var. Ama JİTEM’de çalışmış Abdülkadir Aygan JİTEM’in Kürtleri nasıl öldürdüğünü, yaktığını vs. itiraf edince bir zamanlar birlikte çalıştıkları generaller kendisine “alçak” dediler. Burada inandırıcı olan, toplumsal güvenilirliğe sahip olan generaller midir JİTEM itirafçısı Abdülkadir Aygan mıdır? İşte Türk siyasal sistemi Türk siyasal rejimi ancak bu yasal olmayan ilişkiler analiz edildiğinde anlaşılabilir. Temel soru şudur? Neden bu kadar çok Kürt öldürülüyor? Neden bir Kürdü öldürmek için başka bir Kürt devreye sokuluyor? Neden, bütün bunlara rağmen “kardeşlik” diye bir söylem, Kürtlerin Türklerin kardeşliği gibi bir söylem hiç bitmiyor? JİTEM itirafçıları, Kürtleri nasıl öldürdüklerini etraflı bir şekilde anlatıyorlar. Bir Türk’ü öldürmüş olsalar katliamlarını bu kadar rahat bir şekilde anlatabilirler mi? Türk siyasal sistemi anayasaya bakılarak, seçim yasalarına bakılarak, siyasal partilere, Büyük Millet meclisine, Anayasa Mahkemesi kararlarına, Danıştay kararlarına vs. bakılarak anlaşılamaz. Ancak bu yasa dışı ilişkiler analiz edildiğinde anlaşılabilir. Yasa dışı örgütlenmelerin ve operasyonların gizli tutulabilmesi, yargıya konu olmaması rejimin ana niteliğinin önemli bir özelliğidir.

Kürtlere karşı geliştirilen faili meçhul cinayetler, köy yakmalar, sürgünler, yani Kürt bölgelerinde geliştirilen JİTEM operasyonları söz konusu edilmeden Türk siyasal sistemi, Türk siyasal rejimi ve rejimin temel niteliği anlaşılamaz. Bu dönem, bu ilişkiler yargı konusu olmadan, sorumlular, görevliler hakkında dava yürütülmeden gerçek demokrasi de kurulamaz. Türk üniversitesi, Türk basını, Türk yargısı, Türk iş hayatı ancak bu ilişkiler çerçevesinde anlaşılabilir.

Adalet ve Kalkınma Partisi önümüzdeki 29 Mart 2009 seçimlerinde %47’nin

üzerinde oy almayı hedefliyor. Bu mümkündür. Militarist anlayışla yoğun bir işbirliği yapılarak, “pis işler”e hiçbir sorgulama, eleştiri getirilmeyerek, bunlar görmezlikten gelinerek %50’nin üzerine de çıkılabilir, ama AKP yine de iktidar olamaz. Askeri vesayet altında iktidar sahibi olmak mümkün değildir. Askeri vesayet altında gerçek demokrasi de kurulamaz.



II. DEVLET ÖDÜLLERİNİN İŞLEVİ



2008 Yılı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, 2 Şubat 2009 tarihinde, İstanbul’da, Aya İrini’de düzenlenen bir törenle yazar Çetin Altan’a verildi. Törene Başbakan Recep Tayip Erdoğan, Kültür Bakanı Ertuğrul Günay, milletvekilleri, yazarlar, basın mensupları katıldılar. Ödül Çetin Altan’a, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından verildi. Başbakan, ödül töreninde yaptığı konuşmada, düşün hayatıyla ilgili olarak önemli görüşler dile getirdi.

“Üzülerek söylemeliyim ki, yakın tarihimizde, düşüncenin serüveni meşakkatli bir yolculuk olmuştur. Farklılıkların kabulü kolay olmamış, kemikleşen ön yargılar, tahammülsüz anlayışlar, düşünceyi ağır bir şekilde cezalandırmış ve bedelini bütün Türkiye ödemek zorunda kalmıştır. Bu yolculukta direnç gösteren bedel ödemek pahasına, düşünce sevdasından vazgeçmeyen, otoriter anlayışlara boyun eğmek yerine gerçeği söyleyen aydınlarımızın öncülüğü önem taşıyor. Hiç kuşkusuz onlardan biri Çetin Altan’dır.”

“Eleştirel akıl olmadan eleştiriye tahammül olmadan yol alamayız. Söz olmadan, yazı ve fikir olmadan uygarlık iddiamızı gerçekleştiremeyiz. Farklı düşünmek, asla birbirimizi anlamaya, en azından anlama çabasına mani olmamalı. Demokrasinin temeli tahammül duygusudur.”



“Türkiye daha fazla özgürleşecek, daha fazla demokratikleşecek, kalkınacaktır.”

Kültür Bakanı Ertuğrul Günay da, törende yaptığı konuşmada, ödülü, “Demokrasi için güzel bir gelişme” diye değerlendiriyor. Ödül töreninden sonra, Ahmet Altan ve Mehmet Altan törene ilişkin izlenimlerini dile getiren yazılar yazdılar. Ahmet Altan, “Bazen ‘hiçbir şey değişmeyecek mi?’ diye umutsuzluğa kapıldığım da oluyor. Ama önceki gece, Aya İrini de yaşananları izlerken, ‘bir şeyler değişiyor galiba’ duygusuna kapıldım. Yazarları linç ettiren, hapislere attıran başbakanlardan, yazarlara saygı gösteren başbakanlara gelmek az iş değil.” diyor (Çetin Altan ve Başbakan, Taraf, 3 Şubat 2009).

Mehmet Altan, “tarihin derinliklerinden süzülerek gelen anıtsal bir mekandaki… Kültür Bakanı ile Başbakan’ın aristokratik bir incelikle geçmişin kötü mirasın silmeye çalıştıkları ödül töreni” nden söz ediyor. (Aya İrini’de Bir Akşam, Star, 3 Şubat 2009)

Bir gün sonra, 4 Şubat 2009 da, Hasan Bildirici, ödül törenine ilişkin bir yazı yayımladı. (Devlet Ödülleri, kurdistan-post.org) Bu yazıda Hasan Bildirici, 16 yıllık , sürgün hayatına son vermek niyetiyle İsviçre Başkonsolosluğu’na başvuru yaptığını anlatıyor. Pasaport istiyor. Kendisine herhangi bir kimlik kartı veya pasaport veremeyeceklerini, İstanbul havaalanına en yakın bir hapishaneye gidebilmesi için uçuş kağıdı verebileceklerini söylemişler.

Hasan Bildirici yazısında, aynı gün, Ankara Cumhuriyet Savcılığı’nın, aralarında, Demokrasi Partisi (DEP) Genel Başkanı Yaşar Kaya, DEP milletvekilleri Ali Yiğit, Remzi Kartal, Zübeyr Aydar, Nizamettin Toguç’tan ayrı, Necdet Buldan, Serhat Bucak, Şerafettin Kaya, Haydar Işık, Ahmet Aktaş, Mesut Uysal, Abdurrahman Çadırcı, Yaşar Ertaş, Ali Matur, Celal Özkan, Özcan Keldoya gibi, Kürt, Süryani, Alevi, Ezidi şahsiyetlerinde bulunduğu 31 kişi hakkında 15 ile 22 yıl arası ceza istemiyle dava başlattığını vurguluyor. Kısa bir süre önce, Leyla Zana’ya on yıl hapis cezası verildiğini hatırlatıyor. On ylda 17 binden fazla Kürt insanının kaçırılarak, kablo atılarak, satırla doğranarak, ensesine kurşun sıkılarak katledildiğini vurguluyor.

Hasan Bildirici bu yazısında, emeklilik primlerin de kendi faydalanmasına sunulmadığını yazıyor. Bu konuda şunları yazıyor. “İsviçre’deki emeklilik kurumu, geçmiş çalışmalarımı buradaki çalışmalarıma eklemek için, Türkiye’ye bir yazı yazdı. Yazıya gelen cevap karşısında ben de mahcup oldum. Şöyle yazmışlar: Hasan Bildirici’nin, Rize Veliköy Çay Fabrikası, Gaziantep Çay Satış Reyonu, Diyarbakır Çaykur BölgeMüdürlüğü’nde üç yıl memurluk yaptığına dair bir kayda rastlanmamıştır.”

Hasan Bildirici bu olgulardan hareket ederek, Ahmet Altan’a, Mehmet Altan’a, Türk yazarlarına, Türk aydınlarına, şunları söylüyor: Siz Türkler için bir şeyler değişiyor olabilir,

Biz Kürtler için değişen bir şey yok.

Olgular bunlar. Birbirleriyle ilişkiler çerçevesinde bu olguları, olgusal ilişkileri değerlendirmek gerekir. Başbakan’ın konuşması, düşün özgürlüğüne ve eleştirel akla vurgu yapması, düşün hayatı bakımından olumludur. Ama böyle bir konuşma, böyle bir düşünce, tek başına bir şey ifade etmez. Bu düşüncelerin yaşama geçip geçmediğinin sınanması gerekir. Bu sınama ise, ancak Kürt sorunu gibi bir mihenk taşında yapılabilir. Kürt sorunu gibi bir mihenk taşına vurulduğu zaman, bu düşüncelerin hiç yaşama geçmediği görülmektedir. Bilakis, Kürt sorunu çerçevesinde, özgür eleştiriyi, düşüncenin özgürce ifade edilmesini boğan bir ortam vardır. Bu da Başbakan’ın ilke sahibi olmadığını, yerine ve zamanına göre farklı farklı tutumlar sergilediğini, nabza göre şerbet verdiğini gösterir. TRT Şeş elbette önemli bir gelişmedir, önemli bir adımdır. Üniversitelerde, Kürt Dili ve Edebiyatı bölümleri’nin açılmasının düşünülmesi elbette olumludur. 24 Şubat 2009 da, TBMM’de, Demokratik Toplum Partisi Grup Toplantısı’nda, Genel Başkan Ahmet Türk’ün Kürtçe konuşması, devlet katlarında ve devletin yönlendirdiği sokakta, bu konuşmaya, bu tutuma yoğun tepkiler gelmemesi, yani devletin sokağı harekete geçirmemesi elbette not edilmesi gereken bir durumdur. Ama, ortada 17 bini aşkın “faili meçhul cinayet” vardır. Bu cinayetleri işleyenler besbellidir, fakat bunların hiçbiri yargıya intikal etmemiştir. Öyle bir konu görmezlikten, bilmezlikten, duymazlıktan geliniyor. Demokratik Toplum Partisi’nin, “BOTAŞ kuyuları açılsın, cesetler ortaya çıkarılsın, mağdur aileler hiç olmazsa yakınları için bir mezar yapsın” talebi çok ciddi bir sorunu ortaya koymaktadır. Bu talepler duymazlıktan gelinemez. Bu Türk hukukunun, Türk siyasetinin önündeki en önemli sorundur. Böyle bir ortamda hala “kardeşlik”ten söz edilebilmesi ancak, sorunun ciddiyetini kavramamak olarak değerlendirilebilir. Bu konuda, devletin, hükümetin ciddi bir özeleştir yapması gerekmez mi?

Ahmet Türk’üm TBMM’de, DTP Grubu’nda, Kürtçe konuşmasının olumlu olduğunu belirtmiştim. Ama, Ahmet Türk’ün savunması yanlıştır. Ahmet Türk “Başbakan konuşursa ben de konuşurum” diyor. Bu savunma yanlıştır. Kürtçe’yi konuşmanın, yazmanın, Kürtçe eğitim almanın vs. her yerde, her zaman hak olduğu, Kürtçe’yi yasaklamanın çağdışı olduğu vurgulanmalıdır.

Başbakan’ın düşüncesinde ve tutumunda çarpıcı bir çifte standardın olduğu dikkatlerden uzak değildir. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Şubat 2009 başlarında, Davos’ta, İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’e, “siz öldürmeyi iyi bilirsiniz” diye çıkışmıştı. Peki, 17 binden fazla Kürt’ü kim öldürdü acaba? “Faili meçhul cinayetler’i kim gerçekleştirdi? Filistinli çocuklar için yanıp tutuşan başbakan, Kürt çocuklara zulmeden, onları 20-25 yıl gibi ceza istemleriyle yargılayan, cezaevlerine yollayan bir sistemde Başbakan değil mi? Adam öldürmeyi kim kimden öğreniyor acaba, kim kime örnek oluyor?

Bir toplumda, insanlar, ortak amaçlarını belirlemek ve onları gerçekleştirmek için çeşitli örgütler oluştururlar. Bu örgütler hiyerarşik olarak da birbirlerine bağlanmışlardır. Siyasal sistem bu ortamda oluşuyor ve toplumdaki bütün örgütleri kapsayıcı, bütünsel bir yapı gösteriyor. Siyasal sistem, devlet içinde, iktidara, otoriteye önemli ölçüde etkide bulunan kuvvetler ve kuvvetlerin faaliyetidir. Kararları emredicidir ve bütün toplum için, bütün insanlar için bağlayıcıdır. Siyasal sistem sadece, devlet içinde, iktidarı, otoriteyi değil, iktidarı, meclisi, hükümeti önemli ölçüde etkileyen sosyal ve siyasal iktidar kurumlarını, gruplarını ve bunların faaliyetlerini de kapsar. Siyasal rejim ise, yönetenler ve yönetilenler arasındaki ilişkileri tanımlar. Daha doğusu, yönetilenlerin devlet karşısındaki haklarını ve özgürlüklerini anlatır.

Anayasa, birinci planda, toplumsal talepler doğrultusunda, devletin, iktidarın sınırlandırılmasıdır. Çağdaş anayasalarda, devlet-toplum-birey arasındaki ilişkileri, bireyler lehine belirleyen maddeler mevcuttur. Bu genel çerçeve içinde 17 bini aşkın ‘faili meçhul cinayet’ nasıl açıklanabilir, nasıl değerlendirilebilir? Bu, Türk siyasal hayatında, Kürt sorunu karşısında, devleti, iktidarı sınırlayan hiçbir gücün, kurumun olmadığını gösterir. Devlette, ‘iktidar karşısında, Kürtlerin hak ve özgürlükleri sıfırlanabilir’ anlayışı egemendir. Sorunun temelinde ne vardır? Kürt kimliğini tanımamak vardır, Kürtlerin Kürt toplumu olmaktan doğan haklarını tanımamak vardır. Baskıyı devamlı kılmak bunun içindir.

Son yıllarda, Kürtler arasında toplumsal hareketler güç kazanmaktadır. Kürtler, toplumsal ve kültürel taleplerin toplantılarla, gösterilerle, yürüyüşlerle dile getirmektedir. Bu toplantılara, gösterilere, yürüyüşlere, gençler, yaşlılar, kadınlar, çocuklar… herkes katılmaktadır. Kadınların siyasete yoğun bir şekilde katılması, Kürt toplumunda izlenen çok önemli bir gelişmedir. Ama iktidarın, iktidarın yönlendirmesindeki medyanın, bunları görmezlikten bilmezlikten geldiği, bunlardan hiç etkilenmediği görülmektedir. Toplumsal hareketlerden, sadece, cezai yaptırım söz konusu olduğu zaman söz edilmektedir. Demokratik toplumlarda, kitle hareketlerinin, kitleler tarafından dile getirilen toplumsal taleplerin iktidarı etkilediği sık sık görülen ve izlenen bir durumdur. Tük siyasal hayatındaysa, ordunun, belirleyici ve yönlendirici bir rolü olduğu, ordunun bu ağırlığı karşısında, siyasal partilerin, hükümetin, TBMM’nin bir kıymet-i harbiyesi olmadığı biliniyor.

Bu ilişkiler çerçevesinde aydınların rolü ne olmalıdır? Temel görev, elbette, 17 bini aşkın “faili meçhul cinayet”in hiç birini yargı önüne getiremeyen toplum düzeninin, hukuk düzeninin, siyasal düzenin eleştirisi olmalıdır. Böyle bir düzenin saygın ve değerli yazarlara verdiği “Büyük Kültür ve Sanat Ödülleri”nin, bu ödüllerin kabul edilmesinin iki önemli işlevi vardır. Bir kere bu ödüllerin bu hukuksuz, keyfi düzenin Kürtlere karşı geliştirdiği operasyonları gizleyici bir işlevi vardır. İkinci olarak, ödülün kabul edilmesi böylesi bir düzenin eleştirisine de engel olabilir. Bu düzenin ödülünü kabul ediyorsanız, düzenin yapıp ettiği işler konusunda ciddi bir eleştiri yapamazsınız. Daha önemli olan konu şudur: Eğer Türkiye’deki bu değişimler Kürtler için de bir şey ifade etmiyorsa, Kürt aydınlarının, Kürt yazarlarının, Kürt siyaset adamlarının, Kürt analarının, Kürt öğrencilerin, Kürt çocuklarının, Kürt işçilerin, Kürt köylülerin, Kürt esnafının, Kürt iş adamlarının, kısaca kendini Kürt hisseden herkesin. yaşamlarında, faaliyetlerinde bir rahatlık yaratmıyorsa, Türk aydınlarının, Türk yazarların algıladığı değişim de kalıcı olmaz, göstermelik olarak kalır. Fizikteki birleşik kaplar teorisi, kendisini, toplumsal ilişkilerde de aynen gösterir. “Ülkenin bir yanında demokrasiyi geliştirelim, kökleştirelim, öbür yanında baskıyı tırmandıralım” olmaz. Böyle hukuksuz bir niyetin yaşama geçmesi mümkün değildir. Bu durumda, Kürtlere uygulanan baskının, bütün toplumu sarması kaçınılmazdır. Bu ilişkiler çerçevesinde, saygın ve değerli yazarlara verilen “Büyük Kültür ve Sanat Ödülleri”, bu yazarlar için, ağır bir yük olmanın ötesinde bir değer taşımaz.



III. “ONİKİNCİ DALGA”



13 Nisan 2009 günü Ergenekon soruşturmaları kapsamında gerçekleştirilen 12. Dalgada bazı gözaltılar oldu. Bu kapsamda bazı rektörler, eski rektörler, sivil toplum örgütlerinde çalışan bazı kişiler gözaltına alındı. Bazı profesörlerin evleri arandı. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Genel Başkanı Prof. Dr.Türkan Saylan’ın evi arandı, evrakının bir kısmına el kondu. Milliyet Gazetesi’nde, “Baba beni okula gönder” kampanyasını yürüten Tijen Mergen gözaltına alındı. Doğan Holding İcra kurulu Üyesi Tijen Mergen birkaç gün sonra serbest bırakıldı. Çağdaş Eğitim Vakfı’nda aramalar yapıldı, bazı belgelere el kondu. Genel başkan Gülseven Yaşar arandı, bulunamadı.

13 Nisan 2009 günü Ergenekon soruşturmaları kapsamında gerçekleştirilen 12. Dalgada bazı gözaltılar oldu. Bu kapsamda bazı rektörler, eski rektörler, sivil toplum örgütlerinde çalışan bazı kişiler gözaltına alındı. Bazı profesörlerin evleri arandı. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Genel Başkanı Prof. Dr.Türkan Saylan’ın evi arandı, evrakının bir kısmına el kondu. Milliyet Gazetesi’nde, “Baba beni okula gönder” kampanyasını yürüten Tijen Mergen gözaltına alındı. Doğan Holding İcra kurulu Üyesi Tijen Mergen birkaç gün sonra serbest bırakıldı. Çağdaş Eğitim Vakfı’nda aramalar yapıldı, bazı belgelere el kondu. Genel başkan Gülseven Yaşar arandı, bulunamadı.

12 Nisan tarihinden itibaren Türk basınının incelediğimiz zaman, Ergenekon soruşturmaları sürecinde gözaltına alınanlara karşı yoğun bir arka çıkma, destek olma yaşandığını görüyoruz. 14 Nisan 2009 tarihinden itibaren Demokratik Toplum Partisi yöneticilerine, üyelerine, sempatizanlarına karşı sistematik bir gözaltına alma süreci yaşandı. Çeşitli illerde yapılan operasyonlarda 300’ü aşkın DTP li gözaltına alındı, 150 den fazlası tutuklandı. Türk basını Ergenekon şüphesi ile gözaltına alınanlara büyük bir ilgi gösterirken, DTP’lilere hiç ilgi göstermedi. Ergenekon şüphesi ile gözaltına alınanlara, gözaltına alınırlarken baskı yapıldığı, hukuksuzluk yaşandığı vurgulandı, ama DTP’lilerin yaşadığı zulüm hiç söz konusu edilmedi, görmezlikken gelindi. Her iki sürece yaklaşımda ayrımcılık yapıldığı açık bir şekilde kendini gösteriyor.

Türk basınında, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Genel Başkanı profesör Türkan Saylan, “Baba beni okulu gönder” kampanyasını yürüten Tijen Mergen ve Çağdaş Eğitim Vakfı Genel Başkanı Gülseven Yaşar için çok övücü yazılar yazıldı. Yoksul ailelerin çocuklarını okulu gönderdikleri, onlara burs verdikleri, yoksul ailelerle özellikle ilgilendikleri vurgulandı. Yoksullukla mücadele eden bu kişilere ve kurumlara karşı gözaltı ve ev araması operasyonlarının çok yanlış olduğu vurgulandı. “Türkan Hanım’a da bu yapılır mı?”, “Tijen Mergen’e de bu yapılır mı?” dendi. Profesör Saylan’ın hastalığı dile getirilerek operasyonlar daha bir eleştirilir oldu.

Bense bu yazıda, Türk basınını hiç değinmediği, gizlemeye özen gösterdiği bir konuyu değinmek istiyorum. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin, “Baba beni okula gönder”, “Haydi kızlar okula” kampanyalarının, Çok Amaçlı Toplum Merkezi (ÇATOM)’un, Çağdaş Eğitim Vakfı’nın (ÇEV) çalışmaları, düşünceleri, eylemleri ve niyetleri ancak, Kürt sorunu bağlamında ele alındıkları zaman anlaşılabilir. Türk basını, Türk düşüncesi, bu örgütleri, bu örgütlerde çalışanları, her zaman, “çağdaşlık”, “insanlık”, “insani” gibi kavramlarla dile getirmektedir. Halbuki yaptıkları iş, tam aksi yönde bir içeriğe sahiptir. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin, “Baba beni okula gönder”, “Haydi kızlar okula” kampanyalarının, Çok Amaçlı Toplum Merkezi’nin, Çağdaş Eğitim Vakfı’nin temel amacı, Kürtlerin Türklüğe asimilasyonunu sağlamaktır. ‘Anadil anadan öğrenilir. Bu bakımdan geleceğin anaları Kürt kız çocuklarını asimile etmek çok daha önemlidir anlayışı vardır.’ Bu bakımdan bu örgütler Kürt kız çocuklarına daha yoğun bir şekilde yaklaşmaktadır. Kürt bölgelerinde yapılan YIBO’ların (Yatılı İlköğretim Bölge Okulları, kız öğrenciler için yapılan pansiyonların temel amacı budur.

Bu çabaların İnsan Hakları kurumlarıyla işbirliği yapılarak değil, militarist kurumlarla, Türk Sanayici ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD) gibi kurumlarla işbirliği yapılarak yürütüldüğü de biliniyor. “Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Kürtlere Ne Veriyor?” başlıklı yazıda bu konulara değinilmişti ( www.kurdistan-post.org 19 Mart 2008 ).



Son 25 yılda, Kürt coğrafyasında yaşanan önemli süreçlerden biri, evlerin yakılması, köylerin yıkılması, temel geçim kaynaklarının tahribidir. Yüzbinlerce insanın, ailelerin, yerlerini, yurtlarını terke zorlanmalarıdır, mağdur edilmeleridir. ‘Faili meçhul’ denen cinayetler, yine önemli olan, sık sık yaşanan bir süreçtir. JİTEM tarafından (Jandarma İstihbarat Terörle Mücadele) Kürt gençleri, Kürt köylüleri, esnaf, iş adamları, din adamları, işçiler, vs. kaçırılarak öldürülmüş, işkencelerle katledilmiş, cesetler, toplu mezarlara, kuyulara doldurulmuş, asit kuyularında, kalorifer kazan dairelerinde yok edilmiştir. Bu şekilde gerçekleştirilen cinayetlerin 17 binden fazla olduğu vurgulanmaktadır.

Bu örgütlerden hiçbirinin, bu örgütlerde çalışanların hiç birinin, Kürtlere karşı geliştirilen böylesine zulümler karşısında, devlet güçlerine karşı küçücük bir eleştirileri yoktur. İnternet sitelerinde, basın organlarında bu haberlere de yer vermezler. Kürtlere karşı geliştirilen sistematik zulüm, görmezlikten, bilmezlikten, duymazlıktan gelinir. Bu örgütlerin, mağdur Kürt ailelerine, Kürt bireylerine sağlıklı bir ilgisi de yoktur. İlgi sadece, mağdur edilmiş, muhtaç hale getirilmiş ailelerin çocuklarınadır. Bu ilgi asimilasyon politikasının, asimilasyon uygulamasının gereği olan bir ilgidir.

Son yıllarda, 7-8 yaşlarındaki Kürt çocukları, polise, panzerlere taş atıyorlar diye, gözaltına alınıyorlar, işkence görüyorlar, tutuklanıyorlar, cezaevlerine konuluyorlar. 25 yıla yakın ceza istemleriyle yargılanıyorlar. Çocuk mahkemesinde yargılanmıyorlar, Terörle Mücadele Yasası’nda yapılan bir değişiklikle polise, panzerlere taş atan çocukların yetişkinler gibi bu yasa gereğince yargılanmaları sağlanmıştır. Yetişkinlerin kaldığı cezaevlerine konulmaları sağlanmıştır. Altı yaşlarındaki Kürt çocukları bile gözaltına alınıp işkence görmektedir. Diyarbakır, Van, Batman, Adana, Mersin gibi yörelerde yaşları 8-15 arasında, cezaevlerinde olan, yargılanan 300’e yakın çocuk vardır. Bütün bu süreç içinde, bu örgütlerden hiçbiri çocukların bu şeklide gözaltına alınmalarına, işkence görmelerine, cezaevlerine konulmalarına, yargılanmalarına karşı bir açıklama yapmamışlardır. Gerek bu örgütler, gerek bu örgütlerde çalışanlar, çocuklara karşı sürdürülen bu şiddet politikasını olumlu bulmaktadır.

Halbuki, çocukların yaşadığı ortam ele alınıp, bu eylemler ifade özgürlüğü olarak da değerlendirilebilir. Bu çocukların mensup olduğu ailelerin evleri yakılıp köyleri yıkılmıştır. Şehirlerin varoşlarında da sağlıklı bir yaşantıları yoktur. İş yok, aş yok, sağlık olanakları yok eğitim yok… Güvenlik güçleri çocukların analarına, babalarına karşı durmadan küfür etmekte, aşağılamaktadır. Sık sık evlerine baskın yapılmakta, ana, baba, ağabey, dede vs. taciz edilmektedir. Bu koşullar altında çocukların polise öfke duymaları, öfkelerini de taş atarak dile getirmeleri doğal karşılanmalıdır.

Türk siyasal rejiminin, Türk siyasal sisteminin en önemli sorunu ifade özgürlüğü sorunudur. İfade özgürlüğü, düşün yasaklarıyla sistematik bir şekilde baskı altında tutulmaktadır. Düşün yasaklarının, birinci planda, Kürt sorununun algılanmasını, anlaşılmasını ve anlatılmasını engellemek için getirildiği çok açık bir gerçektir. Yukarıda belirtilen örgütlerden hiç birinin, bu örgütlerde çalışan hiçbir kişinin sistematik düşün yasakları konusunda devlete küçücük bir eleştirisi yoktur. Düşün yasakları çerçevesinde, soruşturmaya uğrayan kişilere karşı bir ilgileri de yoktur. Onların işi, sistematik asimilasyon politikaları ve uygulamaları konusunda önemli bir halka olmaktır. Kendi kendilerine verdikleri görevleri heyecanla, isteyerek yaparlar. Halbuki, bilimin temel koşulu düşün özgürlüğüdür. Bilim ancak bilim ortamında üretilebilir. İfade özgürlüğü, özgür eleştiri, özgür tartışma yoksa bilim ortamı da oluşamaz. İfade özgürlüğü demokrasinin de temel koşuludur. İfade özgürlüğünün kurumlaşmadığı bir siyasal sisteme demokrasi demek mümkün değildir.



İnsanlaşma…

İnsan olma, insanlaşma, bütün kişiler için, bütün toplumlar için önemli bir amaçtır. İnsan, nasıl insan olur? İnsanlaşma nasıl sağlanır? İnsanlaşmanın temel göstergesi, temel kriteri insanın, kendisi gibi insanlara gösterdiği muameledir. 1985-1988 yıllarını, Bulgaristan’ı hatırlayalım. O yıllarda, Bulgaristan’da, Türklere isim değiştirme operasyonları yapılıyordu. Türklere, “Bulgar isimleri alırsanız Bulgaristan Komünist Partisi’nde ve Bulgaristan devlet bürokrasisinde yükselme olanakları bulursunuz, aksi halde, yaşamınızda çok ağır güçlüklerle karşılaşırsınız…” deniyordu. Bulgaristan’ın bu politikası, uygulamaları, Türkiye’de devlet ve hükümet tarafından, basın, üniversite ve yargı organları tarafından, sivil toplum kurumları tarafından çok ağır eleştirilerle, suçlamalarla karşılaştı. Bulgaristan yönetimi emperyalist olmakla, sömürgeci olmakla, çağdışı olmakla, asimilasyoncu, gerici ve faşist olmakla suçlandı. Bulgaristan’ın, oradaki Türkler için uyguladığı politika elbette Türklerin Bulgarlığa asimilasyonunu amaçlıyordu. Bu bakımdan Türkiye’de çok büyük tepkiler oluşuyordu. İşte insanlaşma tam da bu noktada kendini gösteriyor. Çağdaş Yaşamı Desteleme Derneği, Çağdaş Eğitim Vakfı gibi kurumlar, Çok Amaçlı Toplum Merkezi (ÇATOM) gibi organizasyonlar, “Baba beni okula gönder”, “Haydi kızlar okula” kampanyalarını yürütenler, örneğin, Bulgaristan’da Türklerin asimilasyonu sürecine şiddetle karşı çıkıyorlar, ama Türk Devleti’nin Kürtlere uyguladığı asimilasyon politikasının gönüllü uygulayıcısı oluyorlar. Bu bakımdan burada, insani olana, insanlaşmaya karşı bir süreç yaşanıyor. Bunun, çağdışı ve gerici, bir süreç olduğu besbellidir.

Türk basını, Türk düşün çevreleri, Ergenekon operasyonları sürecinde büyük bir baskı gerçekleştiğini, hukuksuzluk yaşandığını vurgulamaktadır. Ama, Kürtlere, Demokratik Toplum Partisi’ne karşı geliştirilen operasyonlara, baskılara hiç ses çıkarmamaktadır. 17 binden fazla olduğu bilinen “faili meçhul” cinayetlere karşı da bir tepki yoktur. Darbeci anlayışa karşı daha yoğun bir destek olduğu çok açıktır. 12 Mart (1971), 12 Eylül (1980) gibi geçmiş darbelerde zulüm görenlerin de bu anlayış içinde olmaları dikkate değer bir durumdur. Oya Baydar, Taraf’daki yazılarında, bu tutumu eleştirmiştir. Darbe Kuşaklarına Açık Mektup (14 Mart 2009), Darba Zihniyeti ve Sivilleşmek (21 Mart 2009), Devletin Zirvesi Esas Duruşta (3 Nisan 2009) başlıklı yazılarda bu görüşler dile getirilmiştir.



Köylerin yakılması,yıkılması, temel geçim kaynaklarının tahribi, “faili meçhul” cinayetler, yüzbinlerce insanın yerini yurdunu terke zorlanması, Kürt kimliğinin inkarı, asimilasyon politikaları, uygulamaları, şüphesiz Kürt toplumunu, Kürt milli değerlerini çürütmek için yapılmaktadır. Bütün bunların, Kürtlere, Kürt ailelere, Kürt toplumuna sıkıntı verdiği, yaşamı zorlaştırdığı açıktır. Ama, bu uygulamaların Türk toplumunu, Türk toplumsal kurumlarını, toplumsal değerleri çürüttüğü de vurgulanmalıdır. Kütleri, Kürt toplumunu çürütmek için düşünülen, yaşama geçirilen öneriler, aslında Türk toplumsal kurumlarını çürütmektedir. Türk üniversitesi çürümektedir. Türk basını çürümektedir. Kürt gerçeğini gizlemek, çarpıtmak, üniversitenin temel amacı olmaktadır. Olayları, olguları gizlemek, basın esas işlevi olmuştur. Bunların çürüme getirdiği açıktır. 9 Kasım 2005 e, Şemdinli’de, bir kitapevine JİTEM tarafından bomba atılmıştı. Suçlular suçüstü yakalanmıştı. Dönemin Genelkurmay Başkanı, yakalanan suçluların “iyi çocuklar” olduğunu söylemişti. Bundan sonra olayların nasıl geliştiğini de biliyoruz.

İddianame yazan savcının mesleki görevine son verilmesi, Van Ağır Ceza mahkemesi’nin, JİTEM elemanları sanıkları, ayrı ayrı 39 yıla mahkum etmesi…Yargıtay’ın bu mahkumiyet kararlarının bozması, davanı askeri yargıya devredilmesi… Askeri Yargıtay’ın ilk duruşmada ilgili sanıkları tahliye etmesi…

Sivil yargı ile askeri yargı arasındaki bu kadar zıt yorum farkı neyi gösterir? Adalet kurumlarının, adalet mekanizmasının çürüdüğünü gösterir. Hrant Dink’in katledilmesinde büyük rolü olan Yasin Hayal’e, Trabzon’da, bir iş yerine bomba attığı için üç yıl ceza veriliyor. Diyarbakır’da polislere ve panzerlere taş atan çocuklar, 25 yıl istemleriyle ve tutuklu olarak yargılanıyor. Bunlar, adalet kurumlarındaki çürümenin ciddi bir göstergesidir. Filistin’de, İsrail askerlerine ve İsrail tanklarına taş atan çocuklara, Türk basını tarafından nasıl övgüler düzüldüğü bilinmektedir. Gerek o çocuklar, gerek o çocukların anaları-babaları övgülere boğulmaktadır. Kürt çocukları aynı işi Türk tanklarına yapınca, “bu masum çocukları kim kışkırtıyor?” olmaktadır. Düşüncedeki böylesine bir çifte standart olması düşün hayatının çürümesinden başka bir şey değildir.



Kürt Rönesansı

Türk Devleti, Kürtleri çürüteceğim, asimile edeceğim diye, üniversite gibi, yargı gibi, basın gibi eğitim gibi, devletin temel kurumlarının çürümesine de yol vermektedir.Halbuki, bu baskılar, zulümler Kürtleri çürütememiştir. Kürtler, 7’den 77’ye dimdik ayaktadır. Hatta Kürtler, bugünlerde bir rönesans yaşamaktadır.

Kürtlerin bir Rönesans yaşadığını söylüyoruz. Bu nasıl olmaktadır? Profesör Türkan Saylan’a bazı sağcı çevrelerden, Fethullah Gülen’e yakınlığıyla bilinen çevrelerden bazı eleştiriler gelmiştir.Bu çevreler, profesör Saylan’ı misyonerlik yapmakla, PKK’lilere burs vermekle suçlamaktadır. Bu sağcı çevrelerin Kürt sorununa bakışı, bir bakıma, resmi ideolojinin bakışına benzemektedir. Özellikle, Fethullah Gülen’e bağlı çevreler, Kürt bölgelerinde, ‘dine ve manevi değerlere bağlılık’ görünümü altında Türkçülük yapmakta, Türkçülüğü yaygınlaştırmaya çalışmaktadır. Ailelerinden koparılıp YİBO’ lara alınan Kürt çocuklarına Kürtçe nasıl yasaklanıyorsa, Fethullah Gülen taraftarlarınca organize edilen Kur’an Kursları’nda da Kürtçe yasaklanmaktadır. Devlet politikası olarak, Kürt bölgelerinde Kur’an Kursları’nı yaygınlaştırılmaktadır. Kur’an Kursları eğitimi de, Kürt çocukları pansiyonlara yerleştirilerek yapılmaktadır. Türkiye’nin Batı yörelerinde Kur’an Kursları’yla, İslami akımlarla mücadele eden devlet, Kürt bölgelerinde, Kur’an Kursları’nı, İslami akımları teşvik etmektedir. “Kürtleri geriletmek, Kürt sorunun dinsel akımlar içinde eritmek için bunlar gerekli olmaktadır” şeklinde bir devlet algısı vardır. Bu bakımdan Kürt sorunu söz konusu olduğu zaman, ‘aydınlanmacılık’ görüntüsü altındaki Kemalizmin Türkçülüğü ile, ‘dine ve manevi değerlere bağlılık’ görüntüsü altında yapılan Türkçülük arasında birçok benzerlik vardır. Bunlara rağmen, Fettullah Gülen’e yakın olan çevrelerin, Kürt sorunu karşısında, Kemalist anlayışa nazaran daha insancıl, daha hümanist olduğu söylenebilir.

Bu arada, Rasim Ozan Kütahyalı’nın, Taraf’ta yayımlanan bir yazısına işaret etmek gereği vardır. Rasim Ozan Kütahyalı, 22 Nisan 2009 tarihli Taraf’ta, “Fethullah Gülen ve Abdullah Öcalan” başlıklı bir yazı yayımladı. Yazar, Fethullah Gülen ve Abdullah Öcalan’ın, Türkiye’de belirli toplum kesimlerince desteklendiğini, devletin, toplumun, kamuoyunun buna alışması gerektiğini, söylemektedir. Burada eksik bir algılama vardır. Fethullah Gülen ve Abdullah Öcalan’ın konumları aynı değildir. Fethullah Gülen’in temsil ettiği çizgi, Kürtlere karşı, Kürt sorununa karşı, devletin, derin devletin, hareket ettirebildiği bir çizgidir. Devlet, bugün, Kürtleri, Kürt hareketini, PKK’yi geriletebilmek için her olanağı, her kurumu, her kişiyi kullanabilmektedir. Sağcılar, solcular, liberaller, dinsel akımlar vs. Hizbullah’ın devlet tarafından kurulduğu PKK’ye karşı, daha doğrusu şehirlerdeki yurtsever Kürtlere karşı mücadeleye sürüldüğü bilinen bir gerçektir. Fethullah Gülen çevresinin, yani Nurcu akımların, Bediüzzaman, Said-i Kurdi’nin Kürtlere ilişkin yazılarının tahrif edilerek, kırpılarak piyasaya sürüldüğü yine bilinen bir gerçektir. Bu anlayışa karşı, Said_i Kurdi’nin yazılarını aslına uygun olarak yayımlayan, Fethullah Gülen ve çevresinin bu anti-Kürt tutumunu eleştiren Kürt çevreler de şüphesiz vardır.

Yukarıda, Kürtlerin mağduriyetini istismar eden, Fethullahçı çevrelerin, Kürt çocuklarının Kur’an Kursları’nda toplayıp Kürtçe’yi yasakladığını, Kürt çocuklarının Türk dili ve Türk kültürü ortamında yetişmeleri için gayret sarf edildiğini belirtmiştim. Bu dayatmalara karşı olan din adamları da Kürt dilini ve Kürt kültürünü savunmaktadır. Bütün baskılara rağmen, esnaf, gençler, öğrenciler, arasında, kadınlar arasında, işçilerde, köylülerde, din adamlarında, Kürt diline, Kürt kültürüne karşı yoğun bir ilgi gelişmektedir. Bunun bir Rönesans olarak değerlendirilmesi mümkündür. Artık, bu süreci durdurma olanağı da yoktur. Bu çerçevede vatan bilincinin gelişmesi için de çaba gösterileceği açıktır.

Toplumsal Potansiyelin Yönü?

29 Mart 2009 Yerel seçimlerinde Kürtler, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı başta olmak üzere, Batman, Van, Siirt, Tunceli, Iğdır, Hakkari, Şırnak belediye başkanlıklarını kazanmıştır. Bunun gibi, nüfusu yüzbin civarında olan, yüzbini aşan, ilçelerin belediye başkanlıklarını da kazanmıştır. Bu, Kürtleri yerel yönetimlerde iktidar yapmaktadır. Bu da dikkate değer, önemli bir gelişmedir. Bismil, Ergani, Silvan (Diyarbakır), Nusaybin, Kızıltepe (Mardin), Doğubeyazıt, Patnos (Ağrı , Yüksekova (Hakkari), Malazgirt (Muş, Kurtalan (Siirt), Tatvan (Bitlis), Hilvan (Urfa), Akdeniz (Mersin) bu şehirler arasındadır.

Kürt şehirlerinde askerin, polisin ve özel timlerin ne kadar çok olduğu bilinmektedir. Bunun yanında Kürt bölgelerinde iş yapan Türk iş adamları varlığına da işaret etmek gerekir. Bu kesimlerin oylarını bloklar halinde Adalet ve Kalkınma Partisi’ne (AKP) verdiği açık bir gerçektir.

Kürt toplumunda bugün yoğun bir dinamizm, yoğun bir potansiyel vardır. Gençlerde, kadınlarda, çocuklarda bu potansiyeli, enerjiyi izlemek mümkündür. Bu potansiyeli, bu pozitif enerjiyi, olumlu yönlere, Kürt değerlerinin kazanılmasına yönlendirmek de önemli olmalıdır. “Öcalan’ın doğum gününü kutluyoruz”, “Üveys Ana’yı ölüm yıldönümünde anıyoruz” diyerek kitleleri seferber etmek sağlıklı bir tutum değildir. Doğum günlerine, ölüm yıldönümlerine politik içerik vermek de doğru değildir.

Olanla-bitene makul açıklamalar getirmek bilim yönteminin, esas amacıdır. Bu da sadece akılsal yeteneklerin değil, imgesel ve duyusal bütün yeteneklerin kullanılmasını gerekli kılar. Bugün, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’yle, derneğin faaliyetleriyle ilgili anket yapılsa, ankete katılanlar, herhalde, % 99.99 derneğin faaliyetlerini olumlu bulduğunu söyler. Ama bu, anketle anlaşılabilecek bir konu değildir. Bu vicdani bir sorundur, bu bir insanlık sorunudur. Bu, düşüncenin çifte standartlı tutumlardan kurtarılması sorunudur. 17. yüzyılı düşünelim. Dünyanın güneş etrafında dönüp dönmediği anketle mi saptanacak? Böyle bir anket yapılsa ne gibi bir sonuç alınacağı besbellidir. % 99.99, “Dünya evrenin merkezidir, güneş dünyanın etrafında dönmektedir, dünyanın merkezi de Roma kilisesidir” gibi bir sonuç… Ama doğru olanı, bilimsel olanı bu anket veremez. Galileo gibi, üç-beş kişi de olsa, doğru olan, bilimsel olan onların söylediğidir

Herkesin, bu arada Kürtlerin de kendi kimliklerini, özgürce yaşama hakları vardır. İnsanların asimilasyon politikalarıyla ve uygulamalarıyla karşılaşmadan yaşamaları, özgürce yaşamaları evrensel bir haktır. Avustralya Aborjinleri için, Amerikan yerlileri için yanıp tutuşan, onların kökünü kurutanları eleştiren, suçlayan, toplumsal vicdandan söz eden profesör Türkan Saylan, Kürtlere uygulanan asimilasyonda, mekanizmanın önemli bir vidası, zincirin önemli halkası olduğunu, Kürtler tarafından böyle anılacağını bilmelidir. Aynı ifadeler Tijen Mergen için de kullanılabilir. Prof. Dr. Türkan Saylan, çifte standartlı düşüncenin, çifte standartlı tutumların bilim yöntemi anlayışına çok zıt bir anlayış olduğunu da bilmelidir. Düşün hayatını kurutan, çölleştiren, beyinleri kötürümleştiren önemli süreçlerden biri de çifte standartlı düşünceler ve tutumlardır. Düşün hayatı elbette bilim yönteminin ışığında gelişmelidir.


IV. “ASİMİLASYON POLİTİKASI YOKTUR!”



14 Nisan 2009 günü, Genelkurmay Başkanı Org. İlker Başbuğ, İstanbul’da, Harp Akademileri’nde, Yıllık Değerlendirme konuşması yaptı. Bu konuşmada Genelkurmay Başkanı, Türkiye’nin toplumsal tarihinde, siyasal geçmişinde asimilasyon yoktur dedi. Bu bilgiyi temellendirmek için de, Prof .Dr. Metin Heper’in, Devlet ve Kürtler ( Doğan Kitap, Eylül 2008 ) kitabını kaynak gösterdi.

“Türkiye’de Kürtlere asimilasyon politikası uygulanmamıştır, asimilasyon yoktur” şeklindeki bilgi, insanı şaşırtmaktadır. Bu, ak olana kara, kara olana ak deme gibi bir şeydir. Bu kadar açık bir gerçek nasıl inkar edilebilmektedir, nasıl bu kadar, başka bir şey olarak gösterilebilmektedir, çarpıtılabilmektedir? “Kürtlere asimilasyon yapılmamıştır” şeklindeki bilgi bilimsel bir bilgi değildir. Bu gücünü devletten alan, resmi ideolojiden alan bir bilgidir.

Bilim, ancak, karmaşık olaylar arasındaki ilişkileri anlama, kavrama ve açıklama yöntemidir. Kürtlerin Türklüğe asimilasyonu ise, ayan beyan ortada duran çok açık bir süreçtir. Ayrıca, olguları, olgusal ilişkileri ille de bilimsel bir şekilde konuşmak da anlamlı değildir. Apaçık görünen olguların gerisindeki nedenleri, ilişkileri irdelemek elbette önemli olmalıdır.. Öte yandan bilimin veya bilimle uğraşan kişilerin kendini kabul ettirmek, ikna etmek gibi bir görevi, bir durumu da yoktur. Önemli olan, olguları anlamaya, kavramaya, açıklamaya çalışmaktır. Bütün bunlara rağmen, bilim yönteminin ilkeleriyle ilgili bazı konuları dile getirmek gerekir.

Bilim ancak bilim ortamında üretilebilir. Bu, düşün özgürlüğünün sınırsız olduğu bir ortamdır, özgür eleştirinin, özgür tartışmanın dinamik bir şekilde yaşandığı, kurumlaştığı bir ortamdır. Emir-komuta zincirinin egemen olduğu, belirleyici olduğu askeri ortamların, bilim ortamı yaratamayacağı besbellidir. Kürtler konusu, Türkiye’de düşün yasaklarının egemen olduğu, belirleyici ve yönlendirici olduğu bir alandır. Resmi görüşün eleştirilmesi idari ve cezai yaptırımlar getirebilir. Bu ilişkiler ağında Genelkurmay Başkanı’nın, “tek gerçek budur”, “nihai gerçek budur” diye basın önünde konuşmalar yapması, etik değildir. Bu tutum etik olmadığı gibi, konuşmanın içeriği bilimsel de değildir. Toplumsal olguları, yasalarla, yönetmeliklerle, askeri emirlerle tarif etmek, yönlendirmek, çarpıtmak, saptırmak, etik bir tutum da değildir, bilimsel bir tutum de değildir. Bilimde doğruların tek ölçütü olgulardır. Olgular tarafından sınanamayan, olgular tarafından doğrulamayan veya yanlışlanamayan önermeler bilimsel önermeler değildir.

Cumhuriyet tarihi boyunca, Kürtlerin Türklüğe nasıl asimile edilebileceği ile ilgili olarak pek çok rapor yazılmıştır. Kaldı ki, bu, İttihat ve Terakki ile başlayan bir süreçtir. Cumhuriyet bu süreci, daha sistematik olarak ele almıştır. Tek parti döneminde genel müfettişler tarafından yazılan, başbakanlar tarafından, içişleri bakanları tarafından, vali, genel müdür gibi üst düzey kamu yöneticileri tarafından hazırlanan onlarca rapor vardı... Emekli subaylar, emekli generaller, üniversite profesörleri tarafından hazırlanan, yazılan, pek çok rapor vardır. Bu raporların hepsinin de gizlilik derecesi vardır Bu raporlarda yazılanların hayata geçirilmesi için çaba sarf edildiği de bilinmektedir.

Türk Devleti’nin Kürtlere ilişkin temel politikası asimilasyondur. “Türklüğe asimile olmayanları, ille de Kürt kalacağım diyenleri fiziki olarak imha etmek gerekir” şeklinde bir devlet algısı da vardır. Kürtçe’nin yasaklanması, çarşıda pazarda Kürtçe konuşanlardan, konuştuğu kelime miktarınca para cezası alınması asimilasyon içindir. 7-8 yaşlarında okula başlayan Kürt çocuklarına Kürtçe’nin yasaklanması, eğitimde Türk dilinin ve kültürünün egemen kılınması asimilasyon içindir. Kürtçe’den “ilkel dil” diye bahsedilmesi, bu “ilkel dil”i konuşanların, aşağılanması, küçümsenmesi asimilasyon gereğidir. Bu, Kürtlerin kendi değerlerine kuşkuyla bakmalarını, giderek kendi değerlerinden kopmalarını sağlamaktadır. Kürt kültürünün, Kürt yaşam tarzının, örneğin Kürt kıyafetlerinin küçümsenmesi, aşağılanması, horlanması asimilasyon ortamı yaratmak içindir. Kürtçe yer isimlerinin, köy, mahalle, mıntıka isimlerinin değiştirilmesi, Kürtçe isimlerin yasaklanması, Türkleştirilmiş isimlerin, Türkçe isimlerin dayatılması asimilasyon gereği olan çabalardır. Kürtçe eğitimin her seviyede yasaklanması asimilasyon içindir. Her gün çocuklara söylettirilen, “Türküm, doğuyum, çalışkanım…Varlığım Türk varlığına armağan olsun” asimilasyon sürecinde yaşama geçirilen, vazgeçilmez, önemli bir uygulamadır

1960 da, 27 Mayıs darbesinden sonra, devrin Devlet Başkanı ve Milli Birlik Komitesi Başkanı Org. Cemal Gürsel, Diyarbakır’da, açık havada, Kürtlere yaptığı bir konuşmada, “size Kürt diyenin yüzüne tükürün” diyordu. Bu ifade ne anlama gelmektedir? Çünkü, Kürt, Kürtlük, aşağılama, hakaret içeren bir sözcük olarak kullanılıyordu. Devlet Başkanı ve Milli Birlik Komitesi Başkanı Org. Cemal Gürsel, “size Kürt diyenin yüzüne tükürün” diyerek Kürtleri bu hakaretten, aşağılanmaktan kurtarmak istiyordu. İşte, asimilasyon ortamı böyle oluşturuluyordu.

Çocuklara Kürtçe isimler verilmesinin yasaklanması, Türkçe isimler dayatılması asimilasyon içindir. Devletin, Kürt alfabesindeki, X,W,Q, Ê harfleri ile hala sorunu vardır ve bunları yasak kategorisinde tutabilmek için yoğun bir çaba sarf edilmektedir. Bu çaba doğrultusunda, yargı organları da dinamik bir şekilde kullanılmaktadır. Kürtçe’nin kullanımı konusunda getirilen yasaklara uymamanın çok ağır idari ve cezaî yaptırımlar getirdiği açıktır. Bunun anlamı şudur: Asimilasyon uygulamaları, idari ve cezaî yaptırımlarla korunmaktadır.

Bu olgular ve olgusal süreçler etkin bir şekilde yaşanırken, “Türkiye’de Kürtlere asimilasyon politikası olmadı, asimilasyon uygulanmadı” demek çok yanlıştır. Profesör unvanlı kişilerin bu görüşü doğrulayan kitaplar yazmaları, dile getirilen düşüncelerin bilimsel olduğunu göstermez, sadece, üniversitenin, profesörlerin, çok ağır bir şekilde resmi ideolojinin etkisi altında kaldıklarını gösterir. Bilimde doğruluğun temel ölçütü olgulardır. Yaşanan olgular da bu süreçleri açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Devletin Kürtlere karşı geliştirdiği asimilasyon politikaları ve uygulamaları konusunda şunları ifade etmek çok daha doğrudur: Cumhuriyet tarihi boyunca, Kürtlerin Türklüğe asimilasyonunun sağlamak için eğitim kurumları etkin bir şekilde kullanıldı. Devletin zorlayıcı baskı araçları, jandarma, polis, ordu, güvenlik birimleri etkin bir şekilde kullanıldı. Yargı organları, üniversiteler, profesörler etkin bir şekilde kullanıldı. Sivil toplum örgütlerini bu anlayış doğrultusunda seferber etmek, her zaman vazgeçilmez bir politikaydı. Bütün bunlara rağmen, işte bu kadar asimilasyon gerçekleştirilebildi…

27 Mayıs (1960) askeri müdahalesinden sonra uygulanmaya başlanan Bölge Yatılı İlkokulları, Kürtlerin Türklüğe asimilasyonunu gerçekleştirme sürecinde çok önemli bir uygulamaydı. Bölge Yatılı İlkokulları’nın yarattığı ortam, asimilasyonu gerçekleştirmede çok elverişli bir ortamdı. Bölge Yatılı İlkokulları asimilasyon için vazgeçilmez bir mekanizmaydı. Kürtlerin Türklüğe asimilasyonu bugün de, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, Çok Amaçlı toplum Merkezi (ÇATOM) Çağdaş Eğitim Vakfı gibi kurumlarla, “Baba beni okulu gönder”, “Haydi kızlar okula” gibi kampanyalarla yürütülüyor. Geçmişte, 30-40 yıl öncelerine kadar asimilasyon devlet kurumlarıyla yürütülürdü. Artık sivil toplum kurumları da seferberliğe katılmış durumda. Bu, geçmişe göre önemli bir fark. Ama şu ilişkileri de hatırlatmak gerekir. İnsan Hakları kurumlarıyla değil, askeri kurumlarla, TÜSİAD gibi kurumlarla işbirliği yaparak asimilasyon mekanizmalarında yer alan Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği gibi dernekler ne kadar sivil derneklerdir?

Cumhuriyet tarihi boyunca, Kürtlerin Türklüğe asimilasyonunu sağlamak, Kürt toplumunda, Türk dilini, Kürt kültürünü egemen kılmak, Kürtçe’nin unutulmasını sağlamak, Kürt kültürünün yaşamasına engel olmak için, çok büyük çaba harcanmıştır. Bu çabalar sistematik bir şekilde sürdürülmektedir. Devletin bu konuda başarısız olduğu da söylenemez. Okur-yazar Kürtler arasında, özellikle, “aydın” denebilecek Kürt kesimleri arasında ciddi bir asimile olma durumundan söz etmek mümkündür. Bütün bunlara rağmen, şu ilişkiyi, şu durumu da belirtmek gerekir: Devlet, bu toplum kesimlerinde Kürtçe’nin unutturulmasını sağlamış, Türk dilini ve kültürünü egemen kılmış olabilir ama. Kürtlük yine de unutturulamamıştır.



Köy Enstitüleri ve Kürtler

Kürtlerin Türklüğe asimilasyonu, Kürtçe’nin unutturulması, çocuklara Türk dilinin ve kültürünün egemen kılınması çerçevesinde Köy Enstitüleri’nin de incelenmesi gerekir. Köy Enstitülerinin Türkler için ve Kürtler için anlamı çok farklı olmalıdır. Köy Enstitüleri, Türkler için, “aydınlanma” kavramı çerçevesinde değerlendirilebilir. Katılarak eğitim, iş başında eğitim, nazari bilgiler eğitimi yanında pratik yapılması, yeni, dinamik, olumlu bir eğitim olarak ele alınabilir. Ama bu süreç Kürtler için aynı şeyi ifade eder mi? Aile ortamından, mahalle-köy ortamından koparılıp eğitimin gerçekleştirildiği okullara, pansiyonlara yerleştirilen Kürt çocuklarını düşünelim. Eğitim süsesi boyunca Kürtçe yasak. Kürtçe, Kürt kültürü, Kürt yaşamı aşağılanıyor, horlanıyor. Günde en az bir defa, “Türküm, doğruyum, çalışkanım. Varlığım Türk varlığına armağan olsun” şeklinde ant içiriliyor. Kürtçe’nin yasak edildiği, günlük hayatta, yaşamın her kesiminde, Türk dili ve Türk kültürü egemen kılınıyor. Ve bu çocuk, okuldan mezun olup, bir Kürt köyüne öğretmen olarak tayin edildiği zaman ilk işi Kürtçeyi yasaklamak oluyor. Burada, Kürtler için bir “aydınlanma”dan söz etmek mümkün mü? Aydınlanma, başta, düşün yasaklarını, egemen otoritenin, tek tip insan yetiştirmek için getirdiği yasakları eleştirmekle başlamaz mı? Örneğimizde ise, Kürtlerin kimliğinin inkarıyla ilgili yeni yeni yasaklar getiriliyor, yasaklar giderek kurumlaşıyor. Kanımca, Köy Enstitülerinin, Türkler ve Kürtler için anlamı farklı olmalıdır.

“Türk milleti” nasıl tarif ediliyor?

Genelkurmay başkanı sözü edilen konuşmasında Türk milleti’nin tarifini de yaptı.

Cumhuriyeti kuran Türkiye halkına Türk millet denir” dedi. Bunun Atatürk’ün sözü olduğunu vurguladı. Kürt halkının, böyle bir tarifin içine nasıl sokulduğu elbette irdelenmesi, kavranılması gereken bir durumdur. Genelkurmay Başkanı, bir gazetecinin bu konudaki bir sorusuna da cevap vermedi. Toplumsal ve siyasal kategorileri emir-komuta zincirinin egemen olduğu ortamlarda tarif etmek, sağlıklı bir yol değildir. İnandırıcı da değildir. Türk artı, Kürt artı, Arap artı, Çerkes artı, Laz artı ve öbürlerinin nasıl Türk milletini oluşturduğu, bilimin kavramlarıyla çözümlenmesi gereken bir durumdur. Orgeneral Başbuğ, “bunu Atatürk’ün söylemesi, kendi el yazısıyla bunu dile getirmesi doğruluğunun önemli bir kanıtıdır. ” diyor. Bu keyfi bir tariftir. Türklerin, Kürtlerin, Arapların, Çerkeslerin, Lazların, Ermenilerin, Rumların, Musevilerin, Süryanilerin vs. toplamının neden başka bir kategori değil de ille de Türk milleti oluşturduğu elbette incelemeye değer bir konudur.



Bilim Yönteminin Temel İlkeleri

Kaynağını otorite sayılan insanlardan, bu kişilerin düşüncelerinden alan görüşlerin yanlış olabileceğini düşünmek, bu düşünceleri sorgulamak, varılan sonuçları kamuoyuna açıklayacak kadar dürüst ve cesur olmak bilim yönteminin çok önemli bir özelliliğidir. Otorite kabul edilenlerin söyledikleri, tutumları, bilimde doğruluğun ölçütü olamaz. Bilimde doğruluğun tek ölçütü vardır, o da olgulardır. Beğeni ve eğilimlerimize uyan birtakım düşüncelere ve teorilere değil, olgulara ve nesnel verilere bağlı kalmak, düşünceyi olgulara tam uyacak şekilde değiştirmekten ne pahasına olursa olsun kaçınmamak bilim yönteminin diğer bir özelliğidir. Bu ilkelerden binicisi eleştirel yargılama gücünü, ikincisi nesnel verilere, olgulara, olgusal ilişkilere saygıyı dile getirir. Bu çerçevede Atatürk’ün de eleştirilebileceği açıktır. Kaldı ki bundan çok daha önemli bir ilişki daha vardır. 1919-1921 yıllarını hatırlayalım. Mustafa Kemal’in Erzurum Kongresi sırasında, Kürt şeyhlerine, Kürt aşiret reislerine, Kürt ağalarına yazdığı mektuplar, Amasya Protokolü’ndeki, “Zaferden sonra Kürtlere de milli hakları verilecektir söylemi, “Misak-ı Milli’den Türklerin ve Kürtlerin yaşadıkları toprakları anlıyoruz” sözleri, 1922’deki “Kürtlere özerklik” planları da dikkatlerden uzak tutulamaz. Mustafa Kemal’in, 1920’lerin başlarındaki, yani Milli mücadele dönemindeki açıklamalarıyla 1930’larda yaptığı , “Cumhuriyeti kuran Türkiye halkına Türk milleti denir” beyanı arasında bir çelişki olduğu açıktır. Bu çelişkinin olgulara, nesnel verilere bağlı olarak çözümlenmesi Türk siyasal kültürü hakkındaki bilgilerimizi de arttıracaktır.



Alt kimlik-üst kimlik tartışmaları

Genelkurmay Başkanı’nın bu konuşmasıyla birlikte, Türkiye’de, alt kimlik-üst kimlik tartış

maları da alevlendi. Orgeneral Başbuğ, Türk üst kimliği altında, farklı kimliklerin de alt kimlik olarak varolabileceğini söyledi. Alt kimliklerin bireysel haklar talep edebileceğini fakat bunların, kollektif haklar talep etmelerine izin vermeyeceklerini vurguladı. Bu ilişkilerden “Türkiyelilik”diye bir kavram da üretilmektedir. Bu anlayışta olanlar, üst kimlik olarak “Türk” değil, “Türkiyelilik” kavramının kabul edilmesini söylemektedir. Kanımca somut olgular karşısında “Türkiyelilik” kavramı da bir avuntudan başka bir şey değildir. Üst kimlik olarak “Türk” ile “Türkiyelilik” arasında fazla bir anlam farkı yoktur. Çünkü, Türkiye, Türklerin yaşadığı yer, Türklerin vatanı anlamına gelmektedir. Türkiye, İran, Irak, Suriye gibi, Mısır, Libya, Tunus, Cezayir, Fas gibi, etnisiteye vurgu yapmayan bir isim değildir. Türkiye, Arabistan, Hindistan, Türkistan, Sırbistan, Kürdistan, Macaristan gibi, etnisiteye vurgu yapan bir isimdir. Türkiye’de, alt kimlik-üst kimlik tartışmaları tek bir koşulda sağlıklı bir tartışma kabul edilebilir. Türk de örneğin Kürt gibi alt kimlik olarak kabul edilirse, bu tartışmadan sağlıklı sonuçlar üretilebilir. “Türkiyelilik” kavramıyla sağlıklı sonuçlara varmak mümkün değildir. Bunu ister Prof. Dr. Baskın Oran ve Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu söylesin, ister Genelkurmay söylesin veya söylemesin, ister PKK veya Demokratik Toplum Partisi söylesin durum değişmez.



Hükümet-Parlamento-Genelkurmay



Genelkurmay Başkanı Org. İlker Başbuğ, 29 Nisan 2009 tarihinde de, Ankara’da Genelkurmay Karargahı’ında bir basın toplantısı yaptı. Basın toplantısında, İstanbul’da, Bedrettin Dalan Arazisinde yapılan kazılardan çıkan silahlardan söz edildi. “PKK’nin dağdan indirilmesi” de önemli bir konuydu. Org. Başbuğ, TCK 221 den, bu maddenin etkin pişmanlığı düzenleyen ikinci fıkrasından söz etti. TCK 171 den de söz etti. Bu maddelerin hassasiyetle uygulanmasını istedi. “Başka bir düzenleme düşünmüyoruz” dedi.

Rejimin ana niteliğini konuşuyoruz, anlamaya, kavramaya çalışıyoruz. “Başka bir düzenleme düşünmüyoruz” ifadesi, Türk siyasal Rejiminin, Türk siyasal sisteminin ana niteliğini de göstermektedir. Demokrasilerde, parlamenter sistemlerde, “af” gibi konuları düşünecek olanlar kimlerdir? Hangi kurumlardır? Hükümet veya parlamentodur. Siyasal partilerdir, mil